مفهوم سواپ

اغلب استفاده از عنوان خریدار و فروشنده برای معاملات سواپ کاربرد ندارد. از همین‌رو طرف اول را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ شناور/متغیر و طرف دوم را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ ثابت می‌نامند.

سوآپ ( قرارداد معاوضه ای ) چیست؟

سوآپ در لغت به‌معنای معامله پایاپاى (ارز)، معاوضه، عوض کردن، مبادله کردن، بیرون کردن، جانشین کردن و اخراج کردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو شرکت برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی) است. قرارداد فوق تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص می‌کند. معمولا محاسبه جریانات نقدی شامل ارزش‌های آتی یک یا چند متغیر بازار است. اولین قراردادهای سوآپ در اوایل دهه 1980 منعقد شدند. از آن زمان تاکنون بازار سوآپ رشد چشم‌گیری داشته است. در حال حاضر اکثر قراردادهای مشتقّات خارج از بورس به‌صورت سوآپ انجام می‌شود.

1. دارایی پایه؛ موضوع قرارداد است و هدف از قراداد، انتقال ریسک اعتباری در معرض آن است. به‌طور معمول، دارایی پایه یکی از اقلام زیر است:

2. فروشنده سوآپ (Swap Seller)؛ طرف قراردادی که نرخ شناوری را دریافت و بازده کل را به طرف دیگر قرارداد پرداخت می‌کند. به فروشنده سوآپ، خریدار حمایت نیز گفته می‌شود.

3. خریدار سوآپ (Swap Buyer)؛ طرف قراردادی که با پرداخت نرخ شناور و دریافت بازده کل موافقت می‌کند، به خریدار سوآپ فروشنده حمایت یا سرمایه‌گذار نیز گفته می­شود.

4. شخص مرجع یا تعهد مرجع؛ شخص مرجع همان صادرکننده ابزار بدهی است. این شخص می‌تواند شرکت، دولت و یا صادرکننده وام باشد.

5. صرف سوآپ (Swap Premium)؛ پرداخت‌هایی که به‌وسیله خریدار حمایت صورت می‌گیرد، "پایه صرف" نام دارد و پرداخت‌های احتمالی که ممکن است فروشنده حمایت به پرداخت آنها مجبور شود به "پایه حمایت" موسوم است. خریدار و فروشنده در تاریخ معامله بر روی این صرف به توافق می‌رسند و صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می‌ماند.

سوآپ، انواع فراوانی دارد. از بین انواع قراردادهای سوآپ، قراردادهای سوآپ ارز و سوآپ نرخ بهره، مهم‌ترین و پرکاربردترین‌ها است.

سواپ نرخ بهره یکی ابزار مهمی برای مدیریت ریسک نرخ بهره به‌شمار می‌آید که برای ولین بار در سال 1982 در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت. وقتی که تقاضا برای ابزارهای مالی رو به افزایش است، این ابزار می‌تواند برای کاهش ریسک نرخ بهره به‌کار کرفته شود.شایع ترین و رایج ترین نوع سوآپ که اصطلاحا به Plain Vanilla Swaps نامیده می‌شود، برای نرخ بهره دارای مشخصات زیر است:

شکل زیر یک سوآپ نرخ بهره را بین بانک پس‌انداز "الف" و شرکت مالی "ب" نشان می‌دهد. بانک پس‌انداز الف موافقت می‌کند که یک نرخ ثابت 7% را برای یک میلیون تومان از "اصل فرضی" برای ده سال آینده بپردازد و شرکت مالی ب نیز می‌پذیرد که نرخ اسناد خزانه یک‌ساله را علاوه‌بر یک درصد، برای مبلغ یک میلیون تومان (اصل ذهنی) را برای همان دوره پرداخت نماید. به این ترتیب هر ساله باید بانک پس‌انداز الف، معادل 7% یک میلیون تومان را به شرکت مالی ب پرداخت نماید؛ در حالی‌که شرکت مالی ب نیز باید نرخ اوراق خزانه (T-bill) به‌علاوه 1% یک میلیون تومان را به بانک پس‌انداز الف بپردازد. نرخ ثابت برای دوره ده ساله: 7% *1000000 و نرخ متغیّر برای دوره ده ساله:T-bill+ 1% * 1000000 خواهد بود.

سوآپ ارز عبارت است از پرداخت‌های اصل و فرع مبلغی از‌ یک ارز در برابر پرداخت اصل و فرع در ارز دیگر. قرارداد سوآپ ارزی ‌ایجاب می‌کند که مبالغ اصل (وام) با ارزهای گوناگون تعریف شده باشد؛ که این مبالغ به‌طور معمول در شروع و پایان عمر سوآپ، پرداخت می‌شوند. مبالغ مفهوم سواپ پایه (اصل وام) طوری انتخاب می‌شوند که در صورت پرداخت در زمان شروع و ابتدای قرارداد، معادل و مساوی همدیگر باشند. این برابری براساس نرخ برابری نقدی ارزهای مربوطه در زمان شروع قرارداد است. تحت‌ یک قرارداد‌ یا معامله سوآپ ارز،‌ یکی از طرفین توافق می‌کند تا پرداخت‌های دوره‌ای (ماهانه، سالانه و . ) در‌ یک ارز مشخص، برای‌ یک دوره خاص، داشته باشد؛ تا بدهی طرف دیگر معامله (که از لحاظ ارز عنوان‌شده متحمل شده است)، برطرف شود. در عوض، طرف دوم معامله توافق می‌کند که همین عملیات را در مورد طرف نخست قرارداد پیاده کند. سوآپ ارزی، زمانی امکان‌پذیر است که هریک از جریان‌های پرداختی که سوآپ می‌شوند، ارزش‌ یکسان داشته باشند (بدون در نظر گرفتن اینکه این جریان‌ها به نرخ بهره ثابت‌ یا نوسانی بستگی دارند‌ یا نه؟).

سوآپ ارز انواعی دارد؛ در 1990، معمول‌ترین شکل سوآپ، سوآپ ارز ثابت- ثابت (fixed-for-fixed) بود که به‌صورت سوآپ Plain Vanilla (رایج‌ترین نوع سوآپ) شناخته می‌شد. تحت این سوآپ ارز، گردش نقدینگی سوآپ براساس گردش نقدینگی آتی دو ارز متفاوت است.

یک شکل معمول دیگر از سوآپ، سوآپ ارزی ثابت-شناور (fixed-for-flow) است. تحت این قرارداد،‌ یکی از جریان‌های پرداخت در نرخ ثابت، در‌ یک ارز قرار گرفته، در حالی‌که جریان پرداخت دیگر، براساس نرخ شناور ارز دیگر قرار می‌گیرد.

یکی دیگر از انواع سوآپ، سوآپ ارز شناور-شناور (flow-for-flow) است. در این حالت هر دو طرف جریان پرداختی براساس نرخ‌های شناور ارزهای مورد قرارداد است. بدین معنا که نرخ مورد توافق معامله‌گران عبارت است از نرخ زمان سررسید معامله.

یک نوع دیگر از سوآپ ارز که بسیار شایع و معمول است، سوآپ ارز غیرهمسان (Cross-Currency Swap) است و آن توافقی است برای سوآپ نرخ بهره ثابت در‌ یک ارز، با نرخ بهره متغیر در‌ یک ارز دیگر.

در این نوع سوآپ، برگه بهادار سلفی، با نرخ امروز سوآپ نرخ بهره یا یک بدهی که در آینده پدید یا فروخته می‌شود، قفل شده و فروخته می‌شود. مؤسسه‌هایی که بخواهند اوراقی را با نرخ بازده ثابت در آینده منتشر کنند، می‌توانند از این نوع سوآپ استفاده کنند.

قراردادی است که در آن، دو طرف معامله، یک دارایی را به‌صورت دارایی پایه یا معیار انتخاب می‌کنند؛ پس از آن قرار می‌گذارند که یکی از طرفین بهره متعلقه به آن دارایی پایه و هر نوع افزایش ارزش آن دارایی یا کاهش ارزش دارایی مربوطه را صاحب ‌شود، در عین حال، طرف مقابل نیز وجوه ثابت یا شناوری را از طرف مقابل دریافت می‌کند؛ که به‌طور معمول هم هیچ‌گونه ارتباطی با دریافتی‌های طرف نخست ندارد.در حقیقت، این نوع سوآپ، به طرف دوم اجازه می‌دهد تا دارایی‌اش را در برابر نوسان‌های ارزش، پوشش دهد و طرف نخست نیز می‌تواند بدون اینکه دارایی را وارد ترازنامه‌اش بکند، از عایدات اقتصادی آن بهره‌مند شود.

دو کارکرد اصلی در استفاده از سوآپ بازده کل مترتب است.

1. کاهش ریسک اعتباری دارایی پایه از راه انتقال بازده کل به خریداران سوآپ؛

2. کاهش ریسک بازار دارایی پایه فروشنده سوآپ از راه جبران زیان کاهش ارزش دارایی پایه به‌وسیله خریدار سوآپ. علاوه‌براین چند منفعت دیگر در استفاده از این نوع به‌جای خرید دارایی پایه برای سرمایه‌گذار مترتب است:

· لازم نیست تا خریدار سوآپ شخصا درباره تأمین مالی خرید دارایی پایه اقدام کند و در عوض مبلغی را به فروشنده سوآپ در ازای دریافت بازده کل ناشی از دارایی پایه می‌پردازد.

· خریدار سوآپ می‌تواند از بهترین اقدام فروشنده سوآپ در تهیه دارایی پایه نفع ببرد.

· خریدار سوآپ در معرض همان میزان خطر اقتصادی ناشی از یک سبد متنوع از دارایی‌ها در یک معامله سوآپ است که در معامله‌های بازار نقدی به‌دست می­آید. به این وسیله سوآپ بازده کل نسبت به بازار نقد، ابزار بسیار مؤثرتری خواهد بود.

· خریدار سوآپ، خرید یک دارایی، همزمان با ریسک اعتباری مثل اوراق قرضه شرکتی در بازار را مشکل می­یابد؛ از سوی دیگر خریدار سوآپ در برابر دریافت بازده کل دارایی پایه در معرض دو ریسک اعتباری یا نکولِ فروشنده سوآپ[10] و ریسک تغییر نرخ سود قرار می­گیرد.

در این سوآپ، جریان‌های نقدی آینده بین دو طرف برای مدت مشخصی مبادله می‌شود. یکی از این دسته جریان‌های نقدی، نوعاً بهره‌ای است که بر دارایی پایه (ممکن است مبلغی پول باشد) بار می‌شود. دسته دیگر، جریان‌های نقدی، به عملکرد شاخص سهام در بازار بورس اوراق بهادار مربوط است. به این معنا که یکی از طرفین جریان‌های بهره‌ای دارایی پایه را صاحب می‌شود و طرف دیگر تغییرهای ارزش شاخص بورس اوراق بهادار در مدت زمان مورد توافق را به‌دست می‌آورد.

این سوآپ، پرکاربردترین مشتقه اعتباری است. این قرارداد توافقی است که طی آن، طرف خریدار، اجرتی را به‌صورت دوره‌ای به طرف فروشنده در برابر تعهد وی به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده و در صورت بروز حادثه‌ای مورد توافق (مانند نکول)، پرداخت می‌کند. این قرارداد، مانند بیمه است که طی آن، صاحبان دارایی‌ها آنها را در ازای مبلغی به‌صورت دوره‌ای بیمه می‌کنند. تفاوت اصلی بین "سوآپ نکول اعتباری" و "سوآپ نرخ بازده کل" در این است که سوآپ نکول اعتباری از دارایی، در برابر بروز یک اتفاق خاص، محافظت می‌کند؛ در حالی‌که "سوآپ نرخ بازده کل"از دارایی در برابر کاهش ارزش احتمالی آینده آن محافظت می‌کند. به‌عبارت دیگر در حالی‌که CDS به‌صورت ابزار مشتقه اعتباری مطرح است، TRORSهیچ‌گاه به‌صورت یک مشتقه اعتباری مطرح نیست.

سوآپ با سررسید ثابت یا (CMS) یک سوآپ جهت تأمین منابع مالی است که به خریدار آن این امکان را می‌دهد تا بتواند مدت زمان مشخصی را به‌صورت دوره‌ دریافت جریان‌های نقدی در خلال معامله خود مشخص کند. سوآپ با سررسید ثابت در مقابل نقطه‌ای در منحنی تغییرهای قیمت سوآپ، مربوط به یک قیمت اعلام‌شده‌ دوره‌ای، ثابت می‌شود.

نوعی سوآپ نرخ بهره است؛ که طی آن، نرخ بهره در یک ارز با یک نرخ بهره متغیر در یک ارز خارجی معاوضه می‌شود. برای مثال ممکن است پرداخت‌هایی که براساس نرخ لایبور پوند انگلیس صورت می‌گیرد، با پرداخت‌هایی که براساس نرخ لایبور دلار آمریکا صورت می‌پذیرد، معاوضه شوند (که البته همراه با یک حاشیه سود و زیان خواهد بود).

سوآپشن­ها ابزار جدیدی از ابزارهای‏ مهندسی مالی برای‏ کنترل ریسک نرخ بهره‏ محسوب می‏شوند و در واقع یک نوع‏ حفاظت از نرخ بهره بلندمدت است. به‌عبارت دیگر سوآپشن یک حق اختیار ورود به سوآپ‏ نرخ بهره در بلندمدت است.[14] طرفین قرارداد سوآپ از این قرارداد به‌منظور دوری از ریسک‌های موجود در بازار استفاده می‌کنند.اما گاهی پیش می‌آید که فردی به‌طور قطع نمی‌داند که دارایی وی در معرض ریسک قرار می‌گیرد یا خیر. در چنین مواقعی، وی می‌تواند به حضور در قرارداد "سوآپشن" اقدام کند. در حقیقت این قرارداد به دارنده آن، این امتیاز را می‌دهد تا بتواند اختیار ورود به یک قرارداد سوآپ نرخ بهره را در آینده داشته باشد.

قراردادهایی همچون سوآپ که در واقع توافق‌نامه‌های خصوصی بین دو شرکت هستند، در معرض "ریسک اعتباری" هستند. به‌طور مثال یک نهاد مالی قراردادهای سوآپ همسان و معادل اما برعکس (مقابل)با دو شرکت منعقد کرده است؛ اگر هیچ‌کدام از طرفین قرارداد پیمان­شکنی نکنند، نهاد مالی به‌صورت کامل پوشش ریسک داده می­شود؛ یعنی کاهش در یک قرارداد همواره با افزایش یک ارزش قرارداد دیگر جبران می­شود؛ اما همواره این احتمال وجود دارد که یکی از مؤسسات طرف قرارداد دچار ورشکستگی شود؛ در این حال، نهاد مالی باید به قرارداد خود با طرف دیگر پایبند باشد.

1. قراردادهای آتى‌‌ و اختیار معامله ابزارهای مالی، به‌نسبت کوتاه‌مدت بوده و در سررسیدهای کوتاه‌مدت کاربرد دارند. چنین ابزارهایی برای سررسیدهای حداکثر تا‌ یک سال می‌توانند کارآیی داشته باشند و با توجه به قیمت تمام‌شده آن (ارزش قرارداد)، مثمر ثمر بوده و ریسک را پوشش می‌دهد.اما سوآپ (قراردادهای سوآپ)، به‌راحتی و با قیمت مناسب (Cost-Effective)، شرکت‌ یا مؤسسه مالی‌ یا صندوق سرمایه‌گذاری‌ای که با ریسک وام‌ یا سرمایه‌گذاری (نوسان در نرخ) روبه‌رو است را در درازمدت پوشش می‌دهد.

2. تفاوت دیگر بین قراردادها این است که قراردادهای سوآپ در اصطلاح به قرارداهای (Over The Counter: OTC) معروف هستند؛ یعنی قراردادهایی که خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ضوابط و مقررات استاندارد بورس بر آنها حاکم نیست. ضمن اینکه در قراردادهای سوآپ افزون بر وجود پیش‌فرض مبادله اصل مبلغ قرارداد در تاریخ سررسید، جریان‌های نقدی حاصل از بهره‌های ارزهای مورد معامله در خلال مدت قرارداد نیز در تاریخ‌های مورد توافقی باهم مبادله می‌شوند. در معامله‌های آتى‌‌ و اختیارات ارزی مبادله اصل مبالغ معامله در سررسید انجام می‌شود. در قراردادهای آتى،‌‌ مبلغی به‌عنوان "حساب ودیعه" و در قراردادهای اختیارات، مبلغی به‌عنوان "قیمت حق خرید" یا "قیمت حق فروش" مطرح است؛ که این مبالغ، غیر از قیمت دارایی پایه است که در سررسید مبادله می‌شود. از طرفی برای شرکتی که می‌خواهد خود را در برابر ریسک نرخ برابری ارز خارجی پوشش دهد، استفاده از قراردادهای اختیار معامله ارزها، در مقایسه مفهوم سواپ با قراردادهای آتى‌‌، گزینه‌‌ی مطلوب‌تری است.

3. پیمان آتی منجر به معاوضه جریانات نقدی فقط در یک تاریخ یکسان می‌شود؛ ولی قراردادهای سوآپ، عموما به معاوضه جریان نقدی در چندین زمان مختلف در آینده می‌انجامد.

تهران کانون دیپلماسی / انتقاد دستیار وزیر خارجه از عملکرد دولت قبل در حوزه همسایگان

تهران به تقاطع رفت‌وآمد‌های منطقه‌ای تبدیل شده و تقریبا هفته و روزی نیست که وزارت خارجه، میزبان شخصیت‌های خارجی از منطقه آسیا، شرق و آمریکای لاتین نباشد. همین دیروز رهبر انقلاب درباره این موضوع گفتند که «سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران، گسترش روابط با کشور‌های همسایه است و این، سیاستی درست است.»

به گزارش جام جم آنلاین ، اما چرا این سیاست و به‌ویژه سفر‌های یک هفته اخیر به ایران و فعال شدن دیپلماسی جدید تا این حد مهم است؟

سیاست همسایگی، مساله‌ای فراتر از روابط با همسایگان

حالا با گذشت حدود ۹ ماه از عمر دولت سیزدهم، نگاه راهبردی این دولت به توسعه و باز تعریف مناسبات با اوراسیا جواب داده به طوری که فقط یکی از مصادیق اصلی آن سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به تهران بعد از حدود یک دهه است؛ البته در این چندماه که رئیس‌جمهور کشورمان به کشور‌های تاجیکستان، روسیه، ترکمنستان، قطر و عمان سفر کرد و کشور را در یک حوزه غربی متوقف نکرده، بیانگر توجه ویژه ایران به کشور‌های منطقه و اوراسیاست.

دراین بازه زمانی، فقط همین مساله، یعنی تقویت نقاط اشتراکی با همسایگان مانند بحث انرژی و سوآپ‌گازی ترکمنستان و آذربایجان که از مسیر ایران می‌گذرد، در کنار همکاری تهران و عشق‌آباد در زمینه صادرات گاز آن هم در وضعیتی که جهان به دلیل جنگ اوکراین و روسیه با نوسانات گازی شدیدی مواجه است، نشان‌دهنده یک سیاست‌ورزی دقیق و هوشمندانه است که به‌خوبی اهمیت فعال شدن روابط منطقه‌ای و آسیایی بعد از یک دهه کم‌کاری در این حوزه را ترسیم می‌کند.

دولت سیزدهم با تغییر ریل مسیر از وابستگی و منتظر تصمیم غربی‌ها نشستن، به ابتکار عمل و گشودن مسیر‌های جدیدی در حوزه تجربه مشترک با همسایگان رسیده و مفهوم سیاست همسایگی را به سیاستی فراتر از تعمیق روابط دوجانبه با همسایگان هم ارتقا داده است. در این مفهوم فراگیر مثلا وقتی درباره پاکستان حرف می‌زنیم باید هند را هم در نظر بگیریم که هر دو دارای حوزه فرهنگی مشترک با ایران هستند، از این رو دقیقا در همین چارچوب در هفته جاری شاهد بودیم نه‌تن‌ها وزیر خارجه پاکستان به تهران آمد، بلکه وزیرخارجه کشورمان هم به هند رفت تا ایران، دستاورد‌های کامل‌تری از مساله سیاست همسایگی داشته باشد و این اتمسفر مصداقی و تک‌مضرابی باقی نماند.

در این پارادایم بهتر است به جای ۱۵ کشور همسایه از ۲۵ کشور همسایه صحبت کنیم که بیشتر آن‌ها ذیل حوزه فرهنگی و تمدنی با ایران دارای منافع مشترک هستند. درواقع دولت سیزدهم به جای اجرای سیاست همجواری فراتر عمل کرده و سیاست همسایگی را دنبال می‌کند و این ظرفیت‌های مهم اقتصادی، تجاری، فرهنگی و سیاسی را در اختیار جمهوری اسلامی قرار می‌دهد.

ما طی یک هفته اخیر، شاهد گسترش ارتباط ایران با کشور‌های منطقه بوده‌ایم. عصرگاه سه‌شنبه با سفر رئیس‌جمهور تاجیکستان به ایران بعد از ۹سال، تهران میزبان بردی‌محمداف بود؛ البته به این رفت‌وآمد‌های دیپلماتیک باید سفر پردستاورد رئیس‌جمهور ونزوئلا را هم اضافه کرد. همچنین سفر وزیر خارجه پاکستان و وزیر فرهنگ عراق به ایران هم از اتفاقات مهم دیگر در حوزه دیپلماسی ایرانی در این مدت بوده است.

البته ایران فقط میزبان نبوده و این رفت‌وآمد‌ها دوطرفه است؛ چون امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان هم در دو هفته اخیر منافع جمهوری اسلامی را در امارات و هند پیگیری کرده بود. به هرحال، ارزیابی و رصد فضای دیپلماسی دولت سیزدهم نشان می‌دهد فصل جدیدی در روابط ایران با کشور‌های دوست و همسایه آغاز شده و حالا با گذشت ۱۰ماه از فعالیت دولت به بالاترین سطح خود رسیده است.

شاید ترجمه دیپلماسی فعال منطقه‌ای و بین‌المللی همین باشد که از روز شنبه این هفته تا امروز تهران میزبان روسای‌جمهور ونزوئلا و ترکمنستان و همچنین رئیس مجلس ارمنستان و وزیر خارجه پاکستان بود. این رویکرد، اتفاق مهمی است که نشان می‌دهد دولت نمی‌خواهد سیاست خارجی را فقط در میز اروپا تعریف کند و روی ظرفیت‌های منطقه‌ای و کشور‌هایی که با آن‌ها منافع مشترک داریم، حساب ویژه‌ای باز کرده است.
البته تحرکات و رفت‌وآمد‌های اخیر به ایران به صورت فشرده در حال اجراست. در این هفته، مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا و هیأت همراه او به ایران آمدند و در بالاترین سطح، یعنی دیدار با رهبر انقلاب مناسبات دو کشور پیگیری و بر نقاط مشترک تاکید شد.

رهبر انقلاب در دیدار رئیس‌جمهور ونزوئلا با اشاره به ایستادگی ایران و ونزوئلا در مقابل آمریکا تأکید کرده بودند: تجربه موفقیت‌آمیز دو کشور نشان داد تنها راه مقابله با این فشار‌ها مقاومت و ایستادگی است و با استقبال از امضای سند همکاری ۲۰ساله میان ایران و ونزوئلا هم گفتند لازمه همکاری‌های بلندمدت، پیگیری توافقات و به سرانجام رساندن آنهاست.

همزمان با سفر مادورو، دومین کشتی نفتکش آفراماکس، ساخت شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با حضور حجت‌الاسلام رئیسی و نیکلاس مادورو، تحویل ونزوئلا شد و رئیس‌جمهور در این باره گفت: تحویل نفتکش ۱۱۳هزار تنی ساخته شده توسط مهندسان و صنایع کشتی‌سازی ایران به ونزوئلا، نمونه‌ای از ظرفیت‌ها و توانمندی بالای ایران در صدور خدمات فنی و مهندسی به جهان و اثبات کارآمدی الگوی اقتصاد مقاومتی است.

بلاول بوتو زرداری، وزیر خارجه پاکستان- فرزند بی‌نظیر بوتو، نخست‌وزیر فقید پاکستان- هم در اولین سفرش بعد از دریافت این سمت به جمهوری اسلامی ایران آمد و مورد استقبال امیرعبداللهیان قرار گرفت. او با حضور در وزارت خارجه کشورمان گفته به خانه و موطن خود آمده‌ام، چون ملت پاکستان و ایران علقه‌های تاریخی گسترده‌ای دارند. او تاکید کرده ما نه تنها همسایه هستیم، بلکه برادر و خواهریم و بی‌صبرانه علاقه‌مند به همکاری با ایران هستیم تا مناسبات فیمابین را به قله‌های رفیع‌تر برسانیم.

وزیر خارجه پاکستان با بیان این‌که این کشور مصمم به برداشتن موانع اصلی بر سر راه تجارت با ایران است، گفت: منتظر روزی هستیم که برجام نهایی شود. این حق مردم ایران است و باعث می‌شود شرایط و فضای مناسب‌تری برای تعامل ایجاد شود.

امیرعبداللهیان هم روابط دو کشور بزرگ و موثر جهان اسلام، ایران و پاکستان را امیدبخش و رو به جلو دانسته و گفته بود: در خصوص مناسبات سیاسی و امنیتی، گردشگری، تجارت، ورود زائران، افغانستان و رفع تحریم‌ها رایزنی‌های مهمی داشته‌ایم.

همچنین سه‌شنبه شب، رئیس‌جمهور ترکمنستان هم وارد ایران شد. بردی محمداف در اولین سفرش در مقام ریاست‌جمهوری ترکمنستان به تهران آمد و رئیس‌جمهور کشورمان از او در کاخ سعدآباد استقبال کرد. برگزاری نشست مشترک هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور و امضای چند سند همکاری و تفاهم‌نامه از جمله برنامه‌های بردی محمداف در تهران بود.

سوآپ گازی، محور دیپلماسی اقتصادی ایران و ترکمنستان در دیدار دوجانبه بود و بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران با امضای قرارداد سوآپ گازی ترکمنستان روزانه پنج‌شش میلیون مترمکعب گاز ترکمنستان را به جمهوری آذربایجان خواهد فروخت و این به معنای افزایش سه برابری حجم تجارت ایران با همسایگان است.

همچنین سیدابراهیم رئیسی و سردار بردی محمداف، ۹یادداشت تفاهم و بیانیه مشترک هم امضا کردند، تفاهم تجاری - اقتصادی، علمی - فنی و فرهنگی بین استان خراسان شمالی و استان آخال ترکمنستان، یادداشت تفاهم همکاری تجاری - اقتصادی، علمی - فنی و فرهنگی بین استان گلستان و استان بالکان ترکمنستان، یادداشت تفاهم همکاری تجاری - اقتصادی، علمی- فنی و فرهنگی بین استان خراسان رضوی و استان مرو ترکمنستان، یادداشت تفاهم همکاری بین صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و کمیته دولتی رادیو و تلویزیون ترکمنستان، یادداشت تفاهم تشکیل کارگروه مشترک سرمایه‌گذاری، تفاهم‌نامه جامع توسعه همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی و یادداشت تفاهم همکاری در زمینه حفاظت محیط‌زیست از اسنادی بود که به امضای وزرا، استانداران و مسوولان در حضور سران ایران و ترکمنستان رسید.

سیدابراهیم رئیسی در نشست خبری با رئیس‌جمهور ترکمنستان، با بیان این‌که همکاری با کشور‌های دریای خزر یکی از اولویت‌های سیاست خارجی ایران است، گفت: حتما همکاری‌های ایران و ترکمنستان منتهی به همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد شد.

رئیس‌جمهور در این نشست تاکید کرد سفر چند ماه گذشته بنده به عشق‌آباد، برخی از همکاری‌ها را میان ایران و ترکمنستان به‌ویژه در زمینه سوآپ گازی، ترانزیت و حمل‌ونقل تقویت کرد و قدم‌های بسیار خوبی در این زمینه‌ها برداشته شد و ظرفیت برای همکاری میان دو کشور بیش از میزانی است که صورت گرفته، لذا باید در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، آب، برق و گاز میان دو کشور همکاری‌های بیشتری صورت گیرد و تفاهم‌نامه‌ها و قرارداد‌های میان دو کشور به سطح بسیار بالاتری ارتقا یابد.

رئیس‌جمهور ترکمنستان هم از رئیس‌جمهور کشورمان برای حضور در اجلاس کشور‌های همسایه دریای خزر دعوت کرد و ظهر دیروز، برنامه سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان و هیات همراه او به ایران بعد از حضور در محضر رهبر انقلاب و دیدار با ایشان به پایان رسید. حضرت آیت‌ا. خامنه‌ای در این دیدار فرمودند: روابط دوستانه ایران و ترکمنستان، مخالفانی در سطح منطقه و بین‌الملل دارد، ولی باید بر موانع فائق آمد.

آلن سیمونیان، رئیس مجلس ارمنستان هم دیگر مقامی است که این هفته به تهران سفر کرد و صبح دیروز چهارشنبه ۲۵خرداد با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار داشته است. قالیباف در این دیدار، سفر رئیس مجلس ارمنستان به ایران را فرصتی مناسب برای توسعه همکاری‌های دوجانبه دانسته و گفته است: اولویت مجلس یازدهم و دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی، ارتباط با همسایگان بوده و امروز که در برهه حساسی از شرایط منطقه‌ای قرار داریم، لازم است همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای توسعه یابد.

دعوت چاووش اوغلو از امیرعبداللهیان برای سفر به ترکیه هم نشان‌دهنده بخش دیگری از دیپلماسی سیال دولت سیزدهم در این روز‌ها بوده است. وزیر خارجه ترکیه در تماس تلفنی با امیرعبداللهیان از او برای سفر به این کشور در آینده نزدیک دعوت کرده و وزیر خارجه کشورمان هم در این گفتگو بر استمرار رایزنی‌ها و تقویت همکاری‌ها به‌ویژه در زمینه مسائل دوجانبه تجاری و کنسولی تاکید کرده بود. البته در ادامه این سیاست تعاملی هم قرار است رئیس‌جمهور قزاقستان روز یکشنبه ۲۹خرداد به تهران سفر کند.

دستیار وزیر خارجه در گفتگو با جام‌جم عنوان کرد
دیپلماسی هوشمند و متوازن با رویکرد همسایه‌محوری

عبدا. سهرابی، سفیر پیشین ایران در قطر در گفتگو با جام‌جم با اشاره به صف شلوغ دیپلماسی پرتحرک جمهوری اسلامی در حوزه روابط با کشور‌های دوست و همسایه خاطرنشان کرد: هر دولتی در فضای سیاست خارجی با یک شعار و رویکرد به میدان دیپلماسی وارد می‌شود و برای حل مشکلات اقتصادی و حفظ تمامیت ارضی و تأمین منافع ملی تلاش می‌کند.

دولت سیزدهم هم بر اساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت که مورد تاکید رهبر انقلاب است، سیاست متوازن و دیپلماسی فعال و پویا و هوشمند به‌ویژه با موضوع همسایگی محوری و رویکرد اقتصادی را در دستور کار خود دارد.

این کارشناس حوزه روابط بین‌الملل با تاکید بر این‌که رئیس جمهور ایران در کنار سفر‌های استانی، نگاه مفهوم سواپ ویژه‌ای هم به سفر‌های خارجی دارد، تاکید کرد: در طول بیش از ۱۰ماه از روی کار آمدن دولت سیزدهم، آقای رئیسی پنج سفر خارجی داشت که حاصل آن عضویت ایران در اجلاس شانگهای، از سرگیری روابط با تاجیکستان، ارتقای روابط خوب و گرم با عمان و قطر و همچنین سفر پرحجم مقامات کشور‌های منطقه به ایران بود و شواهد حاکی از آن است که در طول همین مدت کم دولت سیزدهم توانست گام‌های بلندی را برای توسعه روابط با کشور‌های منطقه، همسایه و دوست بردارد و کاستی‌های دولت‌های پیشین را جبران کند.

سهرابی با انتقاد از عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم در حوزه تعاملات منطقه‌ای به سفر سردار بردی محمداف، رئیس‌جمهور ترکمنستان به تهران بعد از ۹سال اشاره کرد و گفت: متاسفانه معلوم نیست که دولت گذشته چه مسیری را دنبال می‌کرده که حجم روابط با ترکمنستان از پنج میلیارد و ۲۴۰میلیون دلار به ۲۶میلیون دلار تنزل پیداکرده است، اما به نظر می‌رسد با سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به ایران، این کاستی‌ها جبران شود.

دستیار وزیر خارجه موضوع تعاملات ایران و ترکمنستان در حوزه سوآپ گاز و سایر مواد معدنی را بسیار بااهمیت خواند و گفت: در همین زمینه باید به سفر وزیر نفت کشورمان به جمهوری آذربایجان اشاره کرد که می‌تواند زمینه افزایش روابط ایران را در منطقه قفقاز فراهم آورد و دو کشور این امکان را پیدا می‌کنند که در حوزه انرژی همکاری مشترک خوبی را پی بگیرند.

سهرابی با اشاره به حساسیت موضوع افغانستان و قدرت‌گیری طالبان در این منطقه و تاثیرات آن بر کشور‌های همجواربیان کرد: شرایط خاص سیاسی که بر این همسایه شرقی به وجود آمده، ایجاب می‌کند زمینه تعاملات دوجانبه و چندجانبه با کشور‌های همجوار افغانستان در حوزه تأمین امنیت و همچنین رسیدگی به حوزه پناهندگان فراهم شود و در همین ارتباط تحرک دیپلماتیک ایران و پاکستان می‌تواند اثرگذار باشد.

سهرابی تاکید کرد: در دولت سیزدهم در بحث کمیسیون‌های مشترک، گام‌های خوبی برداشته‌شده و وزارت خارجه هم دراین‌باره تاکتیک‌های جدیدی را دنبال می‌کند. خوشبختانه گرچه وزارت خارجه و حوزه سیاست خارجی را باید به‌عنوان یک دستگاه حاکمیتی به شمار آورد، اما در کنار سایر دستگاه‌ها مثل بانک مرکزی، و وزارتخانه‌های نفت، صمت، جهاد کشاورزی، اقتصاد و دارایی، کار و همچنین سازمان توسعه و تجارت و اتاق‌های بازرگانی اقدامات مهمی را در حوزه دیپلماسی اقتصادی انجام داده است.

سفیر پیشین ایران در قطر به موضوع فعالیت پایانه‌های مرزی و همچنین مناطق آزاد تجاری اشاره کرد و گفت: در حوزه هماهنگی با گمرکات و برداشتن موانع در این بخش تلاش‌های زیادی صورت گرفته و قرار شد ۲۵دفتر وزارت خارجه در مناطق آزاد برای تسریع در کار اقتصادی، فعالیت خود را افزایش دهند تا هر چه زودتر فاصله صف و ستاد برای ارتقای سطح روابط تجاری کمتر شود.

دستیار وزیر خارجه بیان کرد: با توجه به سفر رئیس‌جمهور به قطر و ایجاد خطوط هواپیمایی ایران در قطر که در بندرعباس به راه افتاده، شرایط خوبی برای استفاده از فرصت جام‌جهانی در قطر فراهم شده و مناطق آزاد ما به‌ویژه کیش، این آمادگی را دارند که از این موقعیت بهره ببرند. سهرابی در پایان خاطرنشان مفهوم سواپ کرد: امیدواریم با اصلاح زیرساخت‌ها و رفع موانع، زمینه برای سرعت گرفتن توسعه همه‌جانبه روابط اقتصادی با توجه به توانمندی بالای جمهوری اسلامی فراهم آید تا ضمن ارتقای سطح اقتصادی کشور، در مسیر رفع تحریم‌ها و باز شدن گره‌های تجاری گام برداریم.

علت محبوبیت Swap ارز دیجیتال

بدیهی است هنگام خرید یک جنس یا استفاده از خدمات یک شرکت، پول نقد برای دریافت کالا ها معامله می شود. اما یکی دیگر از روش های خرید، مبادله کالا با کالایی است که ارزش یکسان دارند. در کریپتو نیز به مبادله ارز های یکسان، سواپ گفته می شود که میان فعالان بازار کریپتوکارنسی بسیار محبوب است. در واقع Swap امکان مبادله یک رمز ارز با سایر ارز های دیجیتال که ارزش یکسان دارند را برای هلدر های ارز های رمزنگاری شده فراهم می کند، اما نکته جالب امکان مبادله رمز ارز ها بدون واسط است. اما نحوه عملکرد سواپ چگونه است؟، چطور شروع به سواپ ارز دیجیتال کنیم؟، آموزش مراحل معاملات سواپ و. این مطالب از مواردی هستند که در این مقاله به توضیح آن ها می پردازیم.

مقدمه ای از اتمیک سواپ

همانطور که توضیح مختصری دادیم، سواپ ارز دیجیتال تبدیل ارز های رمز نگاری شده به یکدیگر است. در گذشته به طور معمول تبدیل رمز ارز ها تنها توسط صرافی ها، واسطه های متمرکز و یا حساب های امانی امکان پذیر بود اما به لطف Swap Atomic شما می توانید مبادلات ارز دیجیتال را بدون هیچ واسطی و تنها با کیف پول خود انجام داده و به خرید و فروش رمز ارز بپردازید. این روش برای کسانی که به صرافی ها اعتماد ندارند و یا در حفظ دارایی خود بسیار محتاطانه عمل می کنند مناسب بوده و بیش از همیشه به تمرکززدایی ارز های دیجیتال کمک کرده است. بیایید با شرح یک مثال موضوع را واضح تر کنیم، اگر شما تمایل به تبدیل بیت کوین های خود به رمز ارز دش را داشته باشید، باید ابتدا BTC های خود را فروخته و به فیات تبدیل کنید که با افزایش قیمت بیت کوین ممکن مفهوم سواپ است کمی دشوار باشد، سپس دوباره پول فیات را برای خرید ارز دش پرداخت می کنید، طی روندی که شرح داده شد برای تبدیل ارز به فیات و تبدیل دوباره آن به ارز باید تراکنش پرداخت کنید و این جاست که اتمیک سواپ وارد صحنه می شود. اتمیک سواپ از هزینه های اضافی تراکنش برای تبدیل ارز دیجیتال جلوگیری می کند و به صورت مستقیم و سریع تر انجام می شود که به آن مبادلات اتمی گفته نیز می شود، برخی فواید اتمیک سواپ در مقابل مبادلات صرافی ها در زیر دسته بندی شده است:

مبادله سریع: تبدیل سریع یک دارایی دیجیتال به رمز ارز دیگری که فکر می کنید در حال رشد است.
تغیر ماهیت دارایی: تبدیل رمز ارز های بی ثبات به استیبل کوین ها، در صورت تمایل شخصی هر فرد.
تمرکززدایی بیشتر: معاوضه رمز ارز ها از طریق سواپ، راحت است و بدون نیاز به واسط ها انجام می شود که مشکلاتی از قبیل هک صرافی مورد استفاده و یا مشکل اعتماد را حل می کند.
امنیت بالا در سواپ ارز دیجیتال: در مبادلات سواپ از قرارداد های HTCL استفاده می شود که این قرارداد های هوشمند اطلاعات را قفل می کنند و امنیت مبادلات شما را بالا می برد. همچنین در صورت بروز هر مشکلی از قبیل انجام نشدن تراکنش در بازه زمانی تعیین شده، موجودی کاربران به حسابشان باز می گردد.

مبادله ارزی اتمیک سواپ، از طریق کلید های خصوصی والت شما انجام می شود و پلتفرم های خاصی برای آن ارائه داده شده است. همچنین دو مورد از بهترین کیف پول های Swap همراه با آموزش نصب در لینک های زیر قرار گرفته است.

نحوه تبادل در اتمیک سواپ

پلتفرم اتمیک سواپ به وسیله قرارداد های هوشمند HTCL که مخفف شده عبارت Hash timelock است، مبادلات ارزی را میان دو معامله گر انجام می دهد. در واقع در این قرارداد هوشمند به طور خودکار مبادلات همتا به همتا میان معامله گران انجام می شود که از طریق دو سیستم HashLock و TimeLock الحاق می شود.

HashLock: طبق این الگوریتم به کار رفته در قرارداد های اتمیک سواپ، اطلاعات مربوط به تراکنش قفل می شود. با هش لاک دارندگان کلید خصوصی که می خواهند به تبادل ارز های خود بپردازند، قرارداد را قفل می کنند تا به موجودی خود دسترسی داشته باشند و در صورت نیاز بازگشایی رمز ارز های منتقل شده فقط از طریق کلیدهای مخصوصی که متعلق به آن تراکنش و قرارداد است امکان پذیر باشد.

TimeLock: این تکنولوژی مربوط به قفل اطلاعات زمانی هر معامله گر است که باعث می شود تراکنش ها در بازه معین شده انجام شوند. در نتیجه اگر تراکنش در زمان تعیین شده تکمیل نشود وجوه معامله گر بازگردانده شده و به حساب کاربری شخص واریز می شود، در نتیجه معامله گر از انجام صد در صد تراکنش اطمنیان حاصل می کند.

با تمام این تفاسیر می توان گفت معاملات در اتمیک سواپ با حفظ امنیت هر دو طرف معامله گر انجام می شوند و امکان کلاهبرداری در آن وجود ندارد، فرض کنید دو شخص با نام های آلیس و باب می خواهند رمز ارز های خود را از طریق مبادله اتمی تبدیل کنند، در این صورت مراحل انجام یک تراکنش در پلتفرم اتمیک سواپ به ترتیب زیر است:

مرحله اول: آلیس می خواهد رمز ارز های خود را مبادله کند، ارز های خود را به یک آدرس HTCL ارسال می کند که از امنیت بالایی برخوردار است و کنترل دارایی تنها توسط کلید خصوصی شخص دارنده انجام پذیر است.
مرحله دوم: آلیس، هش رمزنگاری شده را همراه با یک کلید خصوصی در اختیار فرد دوم معامله یعنی باب می گذارد. در این مرحله باب باید رمز ارز های خود را به همان آدرس ارسال کند.
مرحله سوم: پس از واریز رمز ارز ها توسط باب به آلیس، آلیس می تواند با استفاده از کلید های خصوصی خود موجودی تحویل داده شده را بازگشایی کند.
مرحله چهارم: پس از بازگشایی تراکنش توسط آلیس، باب نیز سهم مربوط به خود را از معامله کسب می کند.
مرحله نهایی: زمانی که هر دو شخص معامله (باب و آلیس)، به سهم های خود دست یافتند و موجودی اشان را دریافت کردند فرایند اتمیک سواپ کامل شده و به اتمام می رسد.

اگر یکی از این مراحل انجام نشود و یا شخص دومی که دارایی را دریافت کرده است در مقابل رمز ارز های خود را ارسال نکند، قرارداد هوشمند به طور خودکار معامله را کنسل کرده و ارز ها را از شخص دوم پس می گیرد و به صاحاب اصلی اش بازمی گرداند. برای اطلاعات بیشتر در مورد روند قرار داد های هوشمند به مقاله قرارداد هوشمند چیست؟ مراجعه کنید.

مزایا و معایب اتمیک سواپ

وقتی درباره امنیت در خرید و فروش رمز ارز صحبت می کنیم، معاملات اتمیک سواپ راه حلی برای هر مشکل امنیتی محسوب می شوند که امروزه بیشتر سیستم عامل های مبادله ارز رمز نگاری شده با آن روبرو هستند. اکثر سیستم عامل های مبادله ارز دیجیتال فعالیت خود را با استفاده از یک سیستم متمرکز و یک سرور مرکزی انجام می دهند که امکان هک آن ها وجود دارد، اما یک فرایند مبادله اتمی در ایجاد امنیت معاملات بسیار موفق بوده است، زیرا از سیستم غیرمتمرکز استفاده می کند که به هیچ سرور اصلی نیاز ندارد. همچنین انعطاف پذیری این معاملات از دلایل اصلی محبوبیت اتمیک سواپ می باشد که تقریبا همه رمز ارز ها با یکدیگر تبادل برقرار می کنند. مثلا در صرافی ها تبدیل ریپل به لایت کوین وجود ندارد و لازمه این عملیات، تبدیل لایت کوین به بیت کوین و سپس به ریپل است، در حالی که با اتمیک سواپ می توان به طور مستقیم این دو ارز را به یکدیگر تبدیل کنید. با این حال به برخی از معایب معاملات Atomic Sawp می پردازیم:

مبادله اتمی زیاد کاربر پسند نیست، زیرا تکمیل فرآیند معاملات برای دستیابی به نتیجه نهایی به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد، همچنین به دلیل قفل بازه زمانی ممکن است تراکنش ها کمی طول بکشد.

نتیجه گیری

سواپ ارز دیجیتال به معاملات مفهوم سواپ مفهوم سواپ زمان داری گفته می شود که به صورت غیر متمرکز و مستقیما از طریق شخص معامله گر انجام می شود. این معاملات از طریق قرارداد های هوشمندی که در اتمیک سواپ طراحی شده اند به مبادلات ارزی می پردازد، امنیت این سیستم بسیار بالا بوده و تبادل بدون نیاز به واسطه هایی از قبیل پلتفرم های معاملاتی، صرافی های ارز دیجیتال و حساب های امانی امکان پذیر می باشد. استفاده از اتمیک سواپ به صرفه جویی در هزینه های تراکنش کمک شایانی می مفهوم سواپ مفهوم سواپ کند و انعطاف پذیری آن به نسبت صرافی های دیجیتالی بیشتر است.

سوآپ ارزی (currency swap) یعنی چه؟

شاید عبارت سوآپ ارزی را شنیده باشید که در معاملات استفاده می شود، در این مقاله به تشریح کامل سوآپ ارزی پرداخته‌ایم.

سوآپ نوعی قرارداد به صورت معاوضه بوده که دارای ۴ نوع می باشد.

سوآپ ارزی به زبان ساده می توان اینگونه عنوان کرد که قراردادی بوده که بین دو طرف امضا می‌شود.

بر اساس قرارداد سوآپ ارزی، طرفین قرارداد توافق می‌کنند که در برهه های زمانی مشخص، فرضاً سالیانه، ماهیانه و. در قرارداد سوآپ به یکدیگر بپردازند، به طوری که طرف اول به طرف دوم در زمان مشخص بدهی خود را میپردازد و در مقابل، طرف دوم به طرف اول در زمان مشخص، این روند پرداختی را در معامله سوآپ ارزی طی می‌کند.

سوآپ یعنی چی؟

سوآپ در معنای لغوی یعنی مبادله کردن و معاوضه؛ قرارداد سوآپ ارزی به زبانی دیگر یعنی توافقی بین ۲ شرکت برای مبادله جریان‌های نقدی(که پرداخت‌ها می‌توانند از دارایی یا پرداخت باشند) خود در آینده است.

تاریخچه کوتاه از سوآپ ارزی

قراردادهای سوآپ از سال ۱۹۸۰ ایجاد شدند و از آن زمان بازار این قرارداد به طرز چشمگیری مورد توجه قرار گرفت، به گونه‌ای که در حال حاضر بیشتر قراردادهایی که از مشتقات خارج از بورس صورت می‌گیرند را به صورت سوآپ ارزی انجام می‌دهند.

بخش های تشکیل دهنده‌ی سوآپ ارزی

۱. فروشنده سوآپ (swap seller) : فروشنده سوآپ ارزی یا خریدار حمایت، به فردی گفته می‌شود که نرخ شناور از مبلغ قرارداد را دریافت کرده و پس از آن بازده‌ کل از مبلغ قرارداد را به طرف مقابل قرارداد پرداخت می‌کند.

۲. شخص مرجع : تعهد مرجع یا شخص مرجع، فردی است که ابزار پرداخت بدهی را فراهم میکند که میتواند صادرکننده وام، دولت، شرکت یا یک شخص حقیقی باشد.

۳. خریدار سوآپ (swap buyer) : نام های دیگر آن سرمایه‌گذار یا فروشنده حمایت می‌باشد که با دریافت کل بازده مبلغ قرارداد، نرخی شناور از قرارداد را به طرف مقابل پرداخت می‌کند.

۴. دارایی پایه : موضوع قرارداد سواپ ارزی می‌باشد که شامل وام و ورقه قرضه با ریسک اعتباری می‌باشد.

۵. صرف سوآپ (swap premium) : پرداخت‌های انجام شده به وسیله‌ی فروشنده سوآپ می‌باشد که به آن "پایه صرف" می‌گویند، همچنین به پرداخت‌های انجام شده به وسیله‌ی خریدار حمایت، "پایه حمایت" می‌گویند.
هر دو طرف قرارداد طبق صرف سوآپ تا پایان مهلت قرارداد متعهد خواهند بود که تا پایان مدت قرارداد ثابت می‌ماند.

انواع سوآپ ارزی

انواع سواپ ارزی به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شود :

1. سوآپ نکول اعتباری (credit swap) : یکی از مشکلات عمده‌ی بسیاری از موسسه‌های مالی ریسک عدم پرداخت اقساط وام‌های داده شده به مشتریان آن‌ها بوده که برای حل این مشکل سوآپ‌های نکول اعتباری ایجاد شده است.

2. سوآپ نرخ بهره (interest rate swap) : در بازار وام و اوراق قرضه، موسسه هایی که وظیفه‌ی تعیین نرخ بهره مجاز برای اوراق قرضه منتشر شده‌ی مورد استفاده‌ی یک موسسه خاص و یا موسسه‌هایی که تکفل پرداخت وام را پذیرفته‌اند، محدودیت هایی را برای فروشندگان اوراق و گیرندگان وام به وجود آورده‌اند که این موضوع باعث می‌شود در زمان سررسید درآمدهای بنگاه و نوع آن ها ناهماهنگی ایجاد می‌شود.

به طور مثال، شرکت a به طور ماهیانه درامدی متغییر دارد، اما بدهی های ایجاد شده از فروش اوراق مشارکت خود را به صورت ثابت و سالیانه باید پرداخت کند.
در طرف دیگر شرکت b دارای درآمدی ماهیانه به صورت ثابت دارد که سررسید بدهی سالیانه آن متغییر می‌باشد.

حال تصور کنید که این شرکت‌ها برای دستیابی به وام دارای محدودیت می‌باشند و نمیتوانند تحت این شرایط آن را دریافت کنند، در اینجا معامله سوآپ نرخ بهره گره‌گشای مشکل می‌شود و به راحتی شرکت a که از اوراق مشارکت ۳ درصدی برخوردار می‌باشد، بهره‌ی ثابت خود را با شرکت b که از بهره متغییر برخودار می‌باشد، سوآپ یا مبادله می‌کند.

3. سوآپ ارز (currency swap) : این معامله دقیقا به شکل سوآپ نرخ بهره صورت می‌گیرد با این تفاوت که در اینجا اصل دارایی یا وام معامله می‌شود، همچنین اصل وام یا دارایی در این نوع سوآپ، با ۲ ارز متفاوت انجام می‌شود.

4. سوآپ کالا (commodity swap) : برای فهم بهتر این سوآپ تصور کنید، شرکت a تولید کننده‌ی مشتقات نفتی می‌باشد و شرکت b تولید کننده‌ی نفت‌ می‌باشد. شرکت a در ۳ سال پیش رو، در هر سال به ۲۰۰۰ بشکه نفت نیاز دارد.

برای تامین این حجم از نفت، شرکت a و b بایکدیگر به این صورت قرارداد می‌بندند که سالیانه مبلغ ۲۰۰۰۰۰ دلار باید بپردازد ( قیمت هر بشکه نفت ۱۰۰ دلار در نظر گرفته شده است). در مقابل شرکت b ملزم به پرداخت سالیانه مبلغ ۱۰۰۰ دلار به صورت نقدی به شرکت a می‌شود.

در این صورت هر دو شرکت اطمینان دارند که تا ۳ سال آینده تغییرات قیمتی در معاملات خود ندارند و ریسکی در عدم تامین محصول برای آن ها وجود ندارد.

قرارداد سواپ در بازارهای مالی

آیا تا بحال نامی از معاملات سواپ به گوشتان خورده است؟ اگر با سواپ آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنم ابتدا مطالعه‌ای پیرامون معاملات پیمان آتی داشته باشید سپس ما را در این مقاله دنبال کنید.

قرارداد سواپ چیست؟

سواپ معامله‌ای است که در آن دو طرف مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با نوع پرداخت متفاوت را در آینده با هم مبادله می‌کنند. معمولا یک طرف معامله جریان نقدی را بر حسب یک متغیر تصادفی مثل نرخ ارز یا نرخ بهره و طرف دیگر بر اساس یک عامل ثابت مبادله می‌کند. البته گاهی نیز ممکن است هر دو طرف بر حسب نرخ متغیر معامله کنند.

اغلب استفاده از عنوان خریدار و فروشنده برای معاملات سواپ کاربرد ندارد. از همین‌رو طرف اول را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ شناور/متغیر و طرف دوم را پرداخت‌کننده بر حسب نرخ ثابت می‌نامند.

در زمان توافق طرفین در اکثر معاملات سواپ پولی ردوبدل نمی‌شود. یعنی معامله در آغاز ارزشی ندارد اما تاریخ‌هایی برای مبادله جریانات نقدی تعیین می‌شود. این تاریخ‌ها را تاریخ تسویه یا تاریخ پرداخت می‌نامند. به مدت زمان بین دو تاریخ تسویه نیز دوره تسویه می‌گویند.

تاریخ خاتمه قراردادهای سواپ نیز کاملا مشخص است. در این تاریخ آخرین پرداخت توسط دو طرف انجام می‌شود. تاریخ خاتمه را می‌توان مانند تاریخ سررسید در بازار مشتقه دانست.

اگر پرداخت‌هایی که در تاریخ‌های سررسید انجام می‌شود، بر اساس یک ارز یکسان باشد، منطقی است که خالص مبالغ پرداختی ردوبدل شود. در زمان تسویه کمتر پیش می‌آید که دو طرف اقدام به تحویل فیزیکی دارایی پایه کنند. معمولا تسویه به صورت نقدی انجام می‌شود. قراردادهای سواپ در بازار فرابورس و بر حسب نیازهای طرفین انجام می‌شود.

چون اکثرا پولی در ابتدای کار ردوبدل نمی‌شود، ریسک نکول همواره با این معاملات همراه است. ریسک نکول زمانی اتفاق می‌افتد که اطمینانی نسبت به پرداخت همه یا بخشی از مبلغ متعهد شده از سوی یکی از طرفین وجود نداشته باشد. در واقع این معاملات ریسک اعتباری دارند. چون نمی‌توان از معتبر بودن توافق بین دو طرف مطمئن بود.

اگرچه سابقه این ابزار معاملاتی زیاد نیست اما اندازه بازار آن آن‌قدر بزرگ است که نتوان از اهمیت آن چشم‌پوشی کرد. با توجه به این که سواپ شامل مجموعه‌ای از پرداخت‌هاست می‌توان آن را حالت کلی‌تری از پیمان آتی در نظر گرفت.

انواع قراردادهای سواپ

قراردادهای سواپ نیز مانند ابزارهای بازار مشتقه بر این اساس که از چه دارایی پایه‌ای استفاده کنند، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.:

• سواپ نرخ بهره: در این قرارداد دو طرف مبلغ بهره را بر اساس ارز یکسانی مبادله می‌کنند. در نتیجه در تاریخ‌های تسویه خالص ارزش معامله ردوبدل خواهد شد. در سواپ نرخ بهره دو طرف می‌توانند مبالغ را بر حسب بهره متغیر پرداخت کرده یا یکی بر حسب بهره متغیر و دیگری بر حسب بهره ثابت پرداخت کند. در صورتی که هر دو طرف بر اساس بهره ثابت پرداخت کنند، با توجه به یکسان بودن ارز، جریانات نقدی که مبادله خواهد شد، کاملا یکسان بوده و معامله معنا ندارد. در این قرارداد نیازی به پرداخت مبلغ اسمی مبادله در زمان عقد قرارداد وجود ندارد.

• سواپ ارزی: در این معامله در زمان عقد قرارداد مبالغی بر حسب ارزهای مختلف بین طرفین ردوبدل می‌شود که این موضوع به پوشش ریسک در برابر نوسان ارزهای مختلف کمک می‌کند. همچنین از آن‌جا که مبالغ پرداختی در تاریخ‌های تسویه نیز بر حسب ارزهای مختلف است، مبادله خالص ارزش معامله معنا ندارد و دو طرف باید مبالغ توافق شده را برحسب ارز توافق شده بپردازند.
  
• یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین معاملات سواپ ارزی، معاملات ثابت به ثابت است که در آن یک طرف متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس یک ارز و طرف دیگر متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس ارز دیگری است.
• نوع دیگر معاملات، سواپ ثابت به شناور است. در این معامله یک طرف متعهد به پرداخت نرخ ثابتی بر اساس یک نوع ارز و طرف دیگر متعهد به پرداخت نرخ شناوری بر اساس ارز دیگری است.
• سواپ شناور به شناور نیز وجود دارد که در آن هر دو طرف متعهد به پرداخت نرخ شناوری از ارزهای مختلف هستند.
  
• سواپ سهام: در این معاملات که ملاک پرداخت‌ها، بازده یا شاخص سهام است، علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده سود سرمایه‌ای هم لحاظ می‌شود. سواپ سهام معمولا توسط مدیران سبد سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. مثلا در ازای دریافت مبلغ مشخصی متعهد می‌شوند که بازده شاخص کل را پرداخت کنند.
  
• سواپ نرخ بازده کل: در این معامله دو طرف توافق می‌کنند که یکی از طرفین بهره متعلق به دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارایی را مالک شود و طرف دیگر وجوه ثابت یا شناوری را از طرف دیگر دریافت کند که این وجوه معمولا ارتباطی با دریافتی‌های طرف اول ندارد. این قرارداد به طرف اول کمک می‌کند تا از دارایی بدون درج در ترازنامه بهره ببرد و طرف دوم نیز می‌تواند دارایی را در مقابل نوسانات قیمت پوشش دهد.

اما شاید بپرسید که چرا به جای استفاده از سواپ، دارایی پایه خریداری نمی‌شود؟ پاسخ روشن است. در درجه اول در قرارداد سواپ لزومی به تامین مالی برای خرید دارایی پایه وجود ندارد و می‌تواند تنها مبلغی را به ازای دریافت بازده ناشی از دارایی پایه بپردازد. همچنین خریدار سواپ می‌تواند از تلاش فروشنده برای تهیه بهترین دارایی پایه سود ببرد.

• سواپ نکول اعتباری: این قرارداد بیشتر توسط موسسات مالی استفاده می‌شود. زیرا آن‌ها همواره در برابر ریسک نکول و عدم بازپرداخت اقساط از سوی مشتریان خود آسیب‌پذیر هستند. در این قرارداد موسسه مالی نقش خریدار سواپ را ایفا می‌کند و با یک موسسه بیمه‌ای به عنوان فروشنده سواپ توافق می‌کند.
  که در تاریخ‌های مشخصی مبلغی مشخصی را به شرکت بیمه بدهد و شرکت بیمه نیز متعهد می‌شود تا در صورت عدم پرداخت اقساط از سوی مشتریان، وجوه را تا سقف توافق شده بین طرفین برای موسسه بانکی جبران کند. در این قرارداد خریدار مبالغی را به صورت دوره ای پرداخت می‌کند و فروشنده نیز به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده، در صورت بروز حادثه (مانند نکول) متعهد می‌شود.

در این قرارداد خریدار مبالغی را به صورت دوره ای پرداخت می‌کند و فروشنده نیز به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده، در صورت بروز حادثه (مانند نکول) متعهد می‌شود.

مهم‌ترین تفاوت بین سواپ بازده کل و سواپ نکول اعتباری اینست که در سواپ بازده کل از دارایی در برابر کاهش ارزش محافظت می‌شود اما در سواپ نکول اعتباری دارایی در برابر بروز یک حادثه حفظ می‌شود.

• ６.سواپ کالا: این قرارداد بسیار رایج است و هدف آن تثبیت قیمت خرید/فروش کالا است.

سواپ کالا را می‌توان برای کالاهای غیرقابل ذخیره‌سازی مانند آب‌وهوا یا برق نیز استفاده کرد که در این حالت وجوه پرداختی بر حسب معیارهای خاصی می‌باشد. مثلا برای سنجش آب‌وهوا از میزان بارش یا دما کمک می‌گیرند. سواپ نفتی نیز از همین نوع قرارداد و رایج‌ترین سواپ کالا است.

مثال‌هایی از قراردادهای سواپ

اگر درک معاملات سواپ برایتان دشوار است، به این مثال‌ها توجه کنید:

نمونه‌ای از معاماه سواپ ثابت به شناور

فرض کنید شرکتی از یک بانک وام گرفته که نرخ آن بر اساس لایبور است. پس شرکت مبلغ ثابتی را دریافت کرده و موظف است مبلغ متغیری (نرخ لایبور) را پرداخت کند. در این‌جا شرکت برای پوشش ریسک خود وارد قرارداد سواپ با بانک دیگری می‌شود که در آن مبالغ ثابتی را پرداخت و نرخ لایبور را دریافت می‌کند. بنابراین شرکت مذکور از یک‌سو با بانکی که وام گرفته طرف است و از سویی دیگر با بانکی که در بازار سواپ فعال است، اما برآیند کلی این دو، اینست که نرخ لایبور را مستقیماً از یکی از بانک‌ها دریافت و به دیگری پرداخت می‌کند، درواقع ریسک تغییرات نرخ لایبور را پوشش داده و پرداخت‌هایش را در دو طرف به پرداخت‌های ثابت تبدیل می‌کند.

نمونه‌ای از سواپ نکول اعتباری

فرض مفهوم سواپ کنید یک موسسه مالی برای پوشش ریسک نکول خود با یک شرکت بیمه قرارداد می‌بندد که در آن مبالغ دوره‌ای ثابتی را پرداخت کند. شرکت بیمه نیز متعهد می‌شود تا در صورت عدم پرداخت اقساط از سوی مشتریان، تا سقف ۸۰٪ را جبران خواهد کرد.

نمونه‌ای از سواپ کالا

شرکت‌های هواپیمایی برای خرید سوخت موردنیاز خود در آینده وارد قرارداد سو‌اپ می‌شوند. طی قرارداد آن‌ها مبالغ ثابتی را به طرف مقابل سواپ پرداخت کرده و در عوض، طرف مقابل هم مبالغی را بر مبنای قیمت سوخت به آن‌ها می‌پردازد. همچنین استفاده از سواپ برای تثبیت قیمت طلا، فلزات گران‌بها، نفت و گاز طبیعی نیز بسیار متداول است.

نمونه‌ای از سواپ ارزی

فرض کنید شخصی در یک معامله نقدی با پرداخت هزار یورو مبلغ ۱۳۰۰ دلار از بانکی خریداری می‌کند. بانک برای حفظ سبد دارایی‌های ارزی، باید مقدار دلار فروخته شده را برگرداند. به همین دلیل طی یک معامله سواپ، مبالغی را پرداخت و نرخ ثابتی از دلار را دریافت می‌کند. در این معامله، بانک علاوه‌بر به دست آوردن مفهوم سواپ سود حاصل از فروش دلار، با استفاده از سواپ، ارز خود را از ریسک تغییر ارزش دلار حفظ می‌کند.

نمونه‌ای از سواپ نرخ بهره

فرض کنید بانکی توافق می‌کند که در بازه ده ساله نرخ ثابت ۵٪ را برای یک میلیون تومان بپردازد و شرکت مقابل نیز می‌پذیرد که نرخ اسناد خزانه یکساله را علاوه بر ۱٪ پرداخت کند. بدین تریتب هر دو طرف می توانند علاوه بر تامین مالی، خود را در برابر نوسانات نرخ بهره مقاوم کنند.

چگونه از قرارداد سواپ خارج شوم؟

اگر اوراق قرضه خریده باشید یا در در بازار آتی فعالیت کرده باشید، با بازخرید اوراق یا بستن قرارداد قبل از سررسید آشنایی دارید. اما سوالی که در اینجا مطرح است اینست که قرارداد سواپ که دارای چند تاریخ تسویه است را چگونه باید بست؟ این امر به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم:

• خالص جریان‌های نقدی که در آینده ردوبدل خواهد شد، در زمان حال ارزش بازاری مشخصی دارد. این ارزش را می‌توان در طول عمر قرارداد نیز محاسبه کرد. با مبادله ارزش معامله به طرف مقابل می‌توان از قرارداد سواپ خارج شد. اما این روش نیازمند جلب رضایت طرف دیگر معامله است. مگراین‌که در زمان عقد قرارداد شرایط تسویه قبل از سررسید را تعیین کرده باشید.
  
• راه دیگری برای پایان دادن به معاملات سواپ، ورود به یک قرارداد سواپ دیگر با موقعیت معکوس است. مثلا اگر شرکتی وارد یک قرارداد سواپ شود که در آن شرکت در ازای دریافت مبالغی بر حسب نرخ لایبور، مبالغ ثابتی را بر پایه نرخ بهره ثابت به طرف مقابل پرداخت کند. در صورتی که شرکت بخواهد قبل از سررسید قرارداد، به آن خاتمه دهد می‌تواند وارد یک قرارداد سواپ دیگر می‌شود که تاریخ سررسید آن با قرارداد قبلی یکسان است و در آن بهره ثابت را دریافت و بهره شناور را پرداخت می‌کند. در این صورت موقعیت شرکت در معامله سواپ بسته می‌شود.
  
• روش دیگر بستن معاملات سواپ، اینست که قرارداد را به شخص سومی بفروشیم. این کار نیاز به توافق طرف مقابل داشته و البته چندان رایج نیست.
• روش آخر نیز استفاده از اختیار معامله است. در این حالت از اختیار معامله‌ای استفاده می‌کنیم که دارایی پایه آن یک قرارداد سواپ است. با توجه به این که دارنده اوراق اختیار نسبت به ورود به معامله اختیار دارد، می‌تواند اختیار خود را برای ورود به معامله یا ورود به یک موقعیت معکوس حفظ کند.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.