بازار سرمایه چیست؟
چرا در بورس سرمایهگذاری کنیم؟ |مزایای سرمایهگذاری در بورس چیست؟
تا همین چند سال گذشته کلیشه رایج بین سرمایه‌گذاران این بود که اگر مبلغ قابل توجهی پول مازاد داشتند، آن پول را صرف خرید ملک یا زمین می‌کردند. اگر هم این پول کفاف خرید ملک را نمی‌داد، پول روانه بانک یا صرف خرید طلا و ارز می‌شد.
به علت آشنایی نداشتن با روش های دیگر سرمایهگذاری، عموم مردم بین انتخاب چند دارایی محدود بودند. مثلاً آنها نمی‌دانستند که یک فرد عادی میتواند با سرمایهگذاری در واحدهای یک شرکت تولیدی، به اندازه دارایی خود در مالکیت آن شرکت مشارکت کند. حال سوال این است که مگر یک فرد عادی میتواند با سرمایه اندک خود در سرمایهگذاری های بزرگ شریک شود؟ در پاسخ میگوییم: بله، بازار سرمایه این امکان را فراهم کرده است.
اما مفهوم بازار سرمایه چیست؟ واژه بورس از کجا می‌آید؟ چطور در بورس سرمایهگذاری کنیم؟ برای موفقیت در بورس و کسب سود چه باید بازار سرمایه چیست؟ کرد؟
در ادامه مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد و بورس را تعریف می‌کنیم. اگر میخواهید از سرمایهگذاری در بورس و مزایا و معایب آن بدانید، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
نظام مالی و اقتصادی براساس سررسید به دو بخش تقسیم میشود:
1-بازار پول و 2-بازار سرمایه
بازار پول
بازار پول توسط نظام بانکی کشور اداره میشود و مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است.
بازار سرمایه
هدف بازار سرمایه تامین مالی بلندمدت فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مولد است.
اما بازار پول و بازار سرمایه چه تفاوتی باهم دارند؟ هدف بازار پول جمع‌آوری پول برای تامین مالی نیازهای کوتاه‌‌مدت خود است؛ اما بازار سرمایه قصد تامین نیازهایی مثل تامین مالی یک کارخانه را دارد.
بورس چیست؟
بورس یک نهاد سازمان یافته است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب میشود. در کنار سایر موسسات و سازمانها، بورس وظایف چندگانه‌ای را بر عهده دارد. بورس زیرنظر واحد های نظارتی با هدف توسعه بازار سرمایه فعالیت می‌کند و چرخ آن با مشارکت مردم و فعالان بخش خصوصی می‌چرخد.
اندیشه ایجاد بورس زمانی شکل گرفت که عده‌ای از بازرگانان اروپایی متضرر شدند و در نتیجه به فکر پیدا کردن راه حل افتادند. نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده‌ای را در فعالیت‌های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند. این تجربه موفقیت‌آمیز بود و رفته رفته قانونمند شد تا به تشکیل شرکتهای سهامی منجر گردید. جالب است بدانید که بورس کلمه‌ای فرانسوی به معنای “کیف پول” است. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.
چرا سرمایهگذاری در بورس
اگر شما قصد سرمایهگذاری دارید، قطعا به دنبال بازار مناسبی برای این کار و دلایل منطقی برای انتخاب آن هستید. لذا برای شما این سوال پیش می‌آید که چرا بهتر است به سراغ بازار سرمایه برویم؟ اصلا مزیت های بورس چیست؟ سرمایه‌‌ای که جمع‌آوری کرده‌ایم را در بانک سپرده‌گذاری کنیم یا وارد بازار بورس کنیم؟
در پاسخ میگوییم نظام بازار سرمایه ساختاری قانونمند و منظم دارد. بورس علاوه بر بالا بردن شانس رشد پول شما، مزیت های بسیاری دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد. البته که ویژگی های بورس تنها مختص به نکات مثبت نیست و بورس هم مثل دیگر بازارها معایب و ریسک هایی دارد. برایند مزایا و معایب بورس باعث شده تا این بازار در مقایسه با دیگر بازارها در ادوار گذشته، بیشترین میزان بازدهی را داشته باشد.
مقایسه بازدهی بورس با بقیه بازارهای مالی در ده سال گذشته
طبق این نمودار شاخص کل بورس با میزان بازدهی 5904% در یک دهه گذشته، نه تنها از تورم با نرخ 636% جلو زده، بلکه نسبت به سرمایهگذاری در سایر دارایی‌ها مثل طلا، دلار، مسکن و سپرده بانکی بیشترین بازدهی را دارد.
در پاسخ به این سوال که سپرده‌گذاری در بانک بهتر است یا سرمایهگذاری در بورس، به نمودار استناد می‌کنیم که براساس آن شاخص بورس نسبت به سپرده بانکی، بازدهی 9.6 برابری دارد.
سرمایهگذاری در بورس چه مزایایی دارد؟
1- ایجاد درآمد با سرمایهگذاری در بورس
اگر شما یک بسته شمش طلا بخرید، بعد از ۱۰ سال هنوز یک بسته شمش طلا دارید که فقط قیمت خرید و فروش آن فرق کرده است. اما اگر با همان مقدار پول، زمینی بخرید و در آن درخت سیب بکارید و هرساله درآمدی از فروش سیب کسب کنید؛ پس از 10 سال هم از مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش زمین سود می‌برید، هم هر ساله از فروش سیب ها پولی به جیب زده‌اید.
وقتی شما سهام یک شرکت را می‌خرید دقیقا همین کار را می‌کنید. شرکت مالک زمین و تجهیزات تولیدی است. این دارایی ها بر اثر تورم گران می‌شوند؛ درست مثل اینکه طلا خریده باشید. اما با این تفاوت که شرکت با سرمایه شما کار می‌کند و از فروش محصولات خود سود می‌سازد. این سود برای شما مثل درآمد است.
سرمایه‌گذاران در بورس به دو روش می توانند درآمد کسب کنند:
- کسب درآمد از افزایش قیمت سهام
- دریافت سود حاصل از فعالیت شرکتها
همین مسئله باعث انتفاع بیشتر سرمایه‌گذاران در بورس نسبت به سایر دارایی ها و بازدهی بالای این بازار شده است.
2- قابلیت نقدشوندگی
هر سرمایهگذار بورس میتواند به راحتی و با سرعت، سهام خود را به پول نقد تبدیل کند. این در حالی است که سرمایهگذار برای تبدیل به نقد کردن دارایی‌های دیگر باید زمان زیادی را صرف کند. مثلا فروشنده ملک باید برای پیدا شدن خریدار منتظر بماند. اما سهام خریداری شده در هر روز کاری قابلیت فروش را خواهد داشت؛ مگر آنکه نماد سهم به‌دلایلی مثل برگزاری مجمع عمومی سالانه بسته شده باشد. البته معمولا مدت زمان توقف و بازگشایی نمادها طبق قانون مشخص است.
3- اطمینان از محل سرمایهگذاری و شفافیت بازار
همه ما به دنبال آن هستیم تا پول خود را در جایی سرمایهگذاری کنیم که سود بیشتری نصیبمان کند و در عین حال از قانونی بودن محلی که در آن سرمایهگذاری می‌کنیم، مطمئن باشیم. شرکتهای بورسی بر اساس قانون موظف هستند اطلاعات مجاز خود را به صورت دوره‌ای و مرتب در اختیار خریداران و فروشندگان قرار دهند. سازمان بورس و اوراق بهادار با نظارت بر کلیه فعالیت های بورسی، با توجه به مجوز قانونی آن ها، باعث افزایش شفافیت بازار شده که در نتیجه آن سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان بیشتری اقدام به معامله کنند.
4- هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت سرمایه‌گذاری‌های متمرکز و هدفمند
بورس به شما این امکان را می‌دهد که پس‌اندازهای کوچکتان را با شرایط ایده‌آل خود، به سمت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ هدایت کنید. به غیر از بورس هیچ امکان دیگری برای شما وجود ندارد تا بتوانید با مبالغ ناچیز در سود و زیان هر کسب و کار، شرکت، کارخانه یا حتی صنعت، شریک شوید.
5- بورس خاصیت سود مرکب دارد
منظور از سود مرکب چیست؟ در محاسبه سود ساده، فقط اصل سرمایه و سودی که به آن تعلق میگیرد مهم است. اما سود مرکب، حاصل جمع سود سرمایه و سودی که به آن تعلق میگیرد است. در واقع سود مرکب مثل یک گلوله برفی است که در حین حرکت با چسبیدن برف‌ها به این گلوله، بزرگ و بزرگ‌تر میشود.
مجموع این دلایل باعث شده بازار بورس برای سرمایه‌گذاران جذابیت پیدا کند. همانطور که در نمودار رو به رو ملاحظه می‌کنید، طی سال های گذشته بازار بورس بیشترین سودآوری را به خود اختصاص داده است.
حالا که از مزایای بورس گفتیم، لازم است به معایب آن هم اشاره کنیم.
سرمایهگذاری در بورس چه معایبی دارد؟
ریسک بالا
ریسک، تفاوت بین بازده تحقق یافته و بازده پیش‌بینی شده یا همان بازده موردانتظار ماست.سرمایهگذاری ریسکی یعنی اینکه ندانیم چند درصد احتمال دارد که بتوانیم به سودی که هدف ما بوده برسیم. سرمایهگذاری در بورس ریسک بالایی دارد. شرایط سیاسی، اقتصادی، بحران ها، تغییرات صنعت، مدیریت شرکت و تصمیم‌گیری ها، همگی بر نوسانات قیمت سهام تاثیرگذارند. لذا اکثر معامله‌گران بازار بورس اخبار بورس بازار سرمایه چیست؟ را بصورت روزانه دنبال می‌کنند. شما هم میتوانید اخبار بورس را به کمک چشم بورس از همه منابع خبری دنبال کنید.
با مطالعه مقاله ریسک و بازدهی در بورس میتوانید ریسک و دسته‌بندی آن را بشناسید و درباره تناسب ریسک و بازده بخوانید.
نوسان قیمت
در بورس هیچ تضمینی برای رشد یا حتی ثابت ماندن قیمت سهام وجود ندارد. بنابر مصوبه سازمان بورس هیچ شخص یا نهادی مجاز به تضمین نرخ سود و پیش‌بینی صد در صدی قیمت آینده یک سهم نیست.
خطر از بین رفتن سرمایه
سپرده‌گذاری در بانک یا سرمایهگذاری در املاک، طلا یا سایر دارایی های این‌چنینی نیازمند دانش پیچیده‌ای نیست. اما سرمایهگذاری در بورس نیازمند دانش، تجربه و آگاهی بازار سرمایه چیست؟ است. همین مسئله زنگ خطری شده که ممکن است سرمایه افراد کم تجربه را به خطر بیندازد. افرادی که بدون دانش و آگاهی، به پشتوانه اطلاعات خود و یا با اتکا به حرف دیگران وارد بازار بورس شده‌اند، ریسک زیادی به سرمایه خود تحمیل می‌کنند. نتیجه این ریسک بالا، به خطر افتادن سرمایه و احتمال ضرر است.
ورود به بورس
آنچه تا اینجا گفته ایم اهمیت بورس و ویژگی های آن بوده است. اما برای ورود به بورس باید از کجا شروع کرد؟ پله اول کدام است؟
کلام آخر
در این مقاله بورس را تعریف کردیم و از مزایا و معایب آن گفتیم. گفتیم که بورس بازار پر رونقی برای سرمایه‌گذاران است به شرط آنکه دانش معامله داشته باشند. موفقیت در بورس مستلزم شناخت قواعد معامله، تجربه، خودشناسی و دانش به روز است. ممکن است بپرسید پس اگر شخصی دانش لازم و زمان کافی برای یادگیری نداشته باشد، نمی‌تواند وارد بورس شود؟ در پاسخ میگوییم: سرمایهگذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت میگیرد. تازه‌واردان به بورس یا افرادی که زمان و دانش کافی برای معامله ندارند، می‌توانند به روش غیرمسقیم (از طریق صندوق های سرمایهگذاری یا شرکت های سبدگردانی) وارد بازار بورس شوند.
ابزار های مالی
فعالان بازار و کارشناسان این خطه باور دارند کمرنگ بودن نقش ابزار های مالی مانند آپشن، فیوچرز، قرارداد آتی و… شده است، بازار سهام ایران به بازاری پر ریسک و تک بعدی تبدیل شده است.
به معنای واقعی می توان گفت که بازار سهام، سود خود را از طریق رشد قیمت به دست می آورد و با سقوط قیمت، روند کاهشی و نزولی را در پیش می گیرد.
استفاده از ابزار های مالی به این دلیل است که بتوان در زمان کاهش قیمت ها، از سقوط بازار جلوگیری به عمل آید.
اگر استفاده از ابزار های مالی رایج نباشد، هم سرمایه گذاران خارجی و هم داخلی، تمایل خود را برای سرمایه گذاری از دست می دهند و بازار سهام با استقبال مواجه نمی گردد.
ابزار های مالی:
در دنیای سرمایه گذاری، ابزار مالی (financial instrument) به هر نوع دارایی قابل معامله می گویند، مانند موارد زیر که قرضه که ارزش مبادله ای داشته باشد.
- پول نقد
- ملک
- سند رسمی (قانونی)
- برگه سهام
- اوراق بهادار
- اوراق قرضه
طبق استاندارد های گزارشگری مالی بین المللی، ابزار های مالی به گروه های زیر تقسیم می‌شوند، که عبارتند از:
- ابزار های نقد
- ابزار های مشتقه
لازم به ذکر است که به منظور پوشش نیاز های متنوع سرمایه گذاران، ابزار های مالی جدیدی معرفی می شوند که استفاده از آنها در بازار سهام به بهبود سرمایه گذاری کمک می کند.
نقش ابزار های مالی:
ابزار های مالی، سه نقش متمایز زیر را دارند که در زیر به آنها اشاره شده است:
نقش اول: این ابزار ها وسیله ای برای نقل و انتقال وجوه سهامداران هستند که تمایل به سرمایه گذاری با مازاد سرمایه خود دارند و از این طریق، سرمایه خود را در اختیار افرادی می گذارند که نیاز به سرمایه دارند.
نقش دوم: کار ابزار های مالی در انتقال وجوه به شکلی صورت می گیرد که ریسک سیستماتیک جریان نقدی را کاهش دهند. این ریسک ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه کنندگاه وجوه نقد می باشد.
نقش سوم: انباشته کردن پس انداز ها به منظور تامین مالی برای طرح های کلان سرمایه گذاری، بدون تجمیع امکان پذیر نمی باشد. تجمیع بخش تفکیک نا پذیری از نظام مالی به شمار می رود که به وسیله ابزار های مالی این کار صورت می گیرد.
انواع ابزار های مالی:
ابزار های مالی در دنیای سرمایه گذاری کنونی، در چهار قالب مورد استفاده هستند که در زیر به آنها اشاره شده است:
- ابزار های سرمایه ای (مالکیتی)
- ابزار های استقراضی (بدهی)
- ابزار های مشتقه
- ابزار های ترکیبی
به منظور پوشش نیاز هایی که روز به روز تنوع آنها بیشتر می شود، ابزار های مشتقه و ابزار های ترکیبی به وجود آمده اند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله معامله سلف را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
انواع ابزار های مالی
دارایی های مالی:
در برابر دارایی های حقیقی، دارایی های مالی نامشهود طبقه بندی می شوند که سهم الشرکه ای از یک مجموعه دارایی های شرکت می باشند.
تامین مالی مالکیت دارایی نامشهود، به وسیله انتشار یکی از انواع دارایی های مالی و در قالب ابزار سرمایه ای یا ابزار بدهی (استقراضی) صورت می گیرد.
سرمایه گذاران با خرید اوراق بهادار و یا اوراق قرضه، بخشی از سرمایه شرکت را به مالکیت خود در می آورند که برای آنها با عایدی همراه می باشد. این عایدی، از فعالیت شرکت ها به دست می آید.
انواع دارایی های مالی:
دارایی های مالی به سه گروه دسته بندی می گردند که در زیر به شرح آنها پرداخته می شود.
گروه اول، ابزار با درآمد ثابت:
دارایی های مالی گروه اول، بدهی هایی هستند که ادعای مقابل آنها ثبت می باشند. صاحب این اوراق، مبلغ ثابتی از سود را مطالبه می کند که به این ابزار، ابزار با درآمد ثابت می گویند.
گروه دوم:
در این گروه سهامدار مانده سود را مطالبه می کند. در واقع یعنی، پس از پرداخت سود به افرادی که ابزار بدهی دارند، مبلغی نیز به عنوان عایدی به دارنده این نوع از دارایی ها پرداخته می شود.
گروه سوم:
در گروه سوم، اوراقی جای دارد که تلفیقی از دو گروه بالا می باشند و به این ابزار مالی، ابزار دو زیستی یا دو رگه بازار سرمایه چیست؟ می گویند که دارای انواع زیر می باشد.
- سهام ممتاز
- اوراق قرضه قابل تبدیل
علاوه بر این سه گروه، دارایی های مالی دیگری نیز وجود دارند که مشتق شده از سه گروه دارایی های مالی که ذکر شد، هستند.
توافق نامه بازخرید:
توافق نامه بازخرید یا رپو (repurchase agreement)، یکی از مهم ترین ابزار های بازار پول محسوب می شود که نقش مهمی در تخصیص سرمایه در بازار های مالی دارد.
این نوع توافق نامه، به وام وثیقه ای شباهت زیادی دارد که توافقی بین دو طرف است به صورتی که یک طرف قرارداد، اوراق بهادار خود را به قیمت مشخص به طرف دیگر معامله می فروشد و در قبال بازار سرمایه چیست؟ آن تعهد می کند که همان اوراق بهادار را در آینده و به قیمت مشخص مجددا خرید نماید (بازخرید کند).
نکته ۱: نرخ بهره ای که در قرارداد ذکر می شود نرخ بهره رپو نامیده می شود.
نکته ۲: توافق نامه بازخرید معکوس نقطه مقابل توافق نامه بازخرید می باشد.
ابزار رپو در بازار مالی ایران از نظر تاریخ سررسید به سه دسته تقسیم می شود:
- توافق نامه بازخرید یک شبکه (ovemight repo) که به سررسید یک روزه اطلاق می شود.
- توافق نامه بازخرید با دوره زمانی مشخص (term repo)، که سررسید آن بیشتر از یک روز و در توافق نامه ذکر می شود.
- توافق نامه بازخرید باز (open repo)، که از ویژگی های آن عدم سررسید مشخص و قابلیت فسخ توافق نامه توسط هریک از طرفین می باشد.
نکته: نرخ بهره رپو به طور معمول، روزانه و بر اساس نرخ بهره بازار تعدیل می شود.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله قرارداد سوآپ را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
توافق نامه بازخرید
انواع توافق نامه بازخرید:
توافق نامه بازخرید به چهار شکل انجام می شود:
توافق نامه باز خرید کلاسیک (classic repo):
در این توافق نامه، اگر در طول دوره توافق، به اوراق بهاداری که به وثیقه گذاشته شده است سودی تعلق بگیرد، این وجوه به صاحب اصلی اوراق بهادار (وام گیرنده) پرداخت می شود.
توافق نامه بازخرید- فروش و خرید متقابل (buysell back repo):
تفاوت اصلی این توافق نامه با توافق نامه بازخرید کلاسیک در این است که هر گونه بهره تعلق گرفته به اوراق بهادار در طول دوره قرارداد به وام دهنده تعلق می گیرد.
توافق نامه بازخرید نگهداری در حساب ها (hold in oostody):
بر اساس این توافق نامه، دریافت کننده وام، وثیقه را به وام دهنده منتقل نمی کند و به جای آن دارایی مورد وثیقه را در طول دوره قرارداد در حسابی داخلی به نام قرض دهنده نگهداری می کند.
این نوع قرارداد فقط برای موسسات با ثبات از نظر مالی استفاده می شوند که دلیل آن ریسک بالای این قرارداد ها برای وام دهنده می باشد.
توافق نامه سه طرفه (tri-party repo):
در نوع آخر توافق نامه ها، به اتاق پایاپای یا بانک به عنوان یک واسطه بین دو طرف نگاه می شود و اجرای معامله که شامل موارد زیر است را به عهده دارد.
- نگهداری وثیقه
- انتقال وثیقه
- به روز کردن حساب ها
وجود وثیقه در توافق نامه های بازخرید، باعث می شود که ریسک اعتباری این توافق نامه ها به میزان زیادی کاهش یابد. این کاهش ریسک به معنی حذف کامل ریسک نمی باشد و میزانی از ریسک باقی می ماند. دلیل وجود این ریسک این است که ممکن است وام گیرنده به تعهد خود پایبند نباشد و در سررسید قرارداد خود بازخرید را انجام ندهد.
سپس وام دهنده، می تواند اوراق بهادار را ضبط کند و بفروشد اما لازم به ذکر است که ممکن است در این مدت زمان از ارزش اوراق مذکور کاسته شود.
نکته: ریسک اعتباری به عوامل مختلفی مانند دوره قرارداد و نقد شوندگی وثیقه بستگی بازار سرمایه چیست؟ دارد.
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله نهادهای مالی را به شما پیشنهاد می کنیم.
نقشه بازار سرمایه چیست؟
به گزارش بورس تابناک، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.
نقشه بازار بورس در واقع تصویر کاملی از تمامی شرکتهای بورسی است که با ورود به پنل کارگزاری ها و انتخاب گزینه نقشه بازار، امکان دسترسی به آن فراهم خواهد شد.
همان طور که در عکس مشاهده می‌کنید، شرکتها با رنگ‌ها و اعداد مختلفی به نمایش درآمده‌اند که نمایانگر دامنه نوسان نماد مربوطه است و راهنمای آن نیز به صورت خطی در انتهای تصویر (از قرمز تا سبز) درج شده است. بیشترین تغییر منفی با رنگ قرمز تیره نشان داده میشود و هرچقدر به سمت قرمز روشن و در نهایت سبز پیش می‌رویم شاهد تغییرات مثبت خواهیم بود.
با قرار دادن نشانگر موس بر روی هر نماد میتوانید اطلاعات آن را اعم از : نام، قیمت، حجم معاملات، تعداد معاملات و ارزش معاملات را مشاهده کنید.
همچنین امکان اعمال فیلتر برای مشاهده بازار خاص و مرتب‌سازی طبق پارامترهای مختلف وجود دارد که از ابتدای تصویر به شرح زیر است:
نمایش بر اساس نماد و یا نمایش بر اساس صنایع.
بازار بر اساس حجم معاملات و یا بازار بر اساس ارزش معاملات.
مشاهده شرکتها در تمامی صنایع و یا یک صنعت خاص (به عنوان مثال املاک و مستغلات، تولید وسایل نقلیه موتوری و …)
مشاهده تمامی بازارها و یا انتخاب یک یا چند بازار خاص، که شامل: بورس – نقدی، فرابورس – نقدی، پایه فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی میشود.
ورود به بازار بورس به معنای تمایل به سرمایهگذاری برای رسیدن به سود بیشتر نسبت به موجودی اولیه است. در بورس گاهی ، سهام شرکتها دچار افت و یا رشد قیمت خواهد شد و مسئله ریسک برای افراد حاضر در بازار بورس کاملا تعریف و حل شده اما تلاش افراد همواره در جهت کاهش این ریسک که یکی از کاربردهای نقشه بورس کمک به تحلیل‌های کاهش ریسک به شمار می‌رود.
در این راستا روش‌های مختلفی از جانب کارشناسان این حیطه، برای تجزیه و تحلیل بازار ارائه شده که از این دست می‌توان به تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال اشاره کرد.
زمان استفاده از روش تحلیل بنیادی، هدف اصلی دستیابی به ارزش ذاتی هر سهم است؛ بنابراین ما نیاز به اطلاعات صورت‌های مالی نماد، از قبیل: ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد شرکت داریم. پس از به دست آوردن این اطلاعات می‌توانیم از دو فرمول مختلف (عمودی و افقی) استفاده کرده و به تجزیه و تحلیل میزان ریسک سرمایهگذاری در نماد مربوطه بپردازیم.
تحلیل تکنیکال شیوه‌ای برای پیش‌بینی رفتار آینده سهم است و در واقع یک استراتژی سرمایهگذاری به شمار می‌آید؛ بنابراین استفاده از این روش نیز نیازمند داشتن درک کاملی از بازار و رخدادهای آن در لحظه است
بدیهی است جمع‌آوری این اطلاعات و نحوه استفاده از آنها نیاز به آموزش و شناخت بازار دارد.
تصمیم‌گیری از روی نقشه بازار
با توجه به اینکه نقشه بازار از ابتدایی‌ترین بخش‌هایی است که افراد به مشاهده و تحلیل آن می‌پردازند، لذا ممکن است از روی اطلاعات درج شده در آن (مانند دامنه نوسان، حجم معامله و …) اقدام به معامله سهام کنند.
اگر چه این اطلاعات برای درک کلی و شناخت نمادها مفید ولی اتکا به آنها جهت تصمیم‌گیری برای خرید و فروش سهام کافی نیست.
بارها مشاهده شده که افراد به اشتباه با اتکا به نمادهای پربیننده، تصمیم به سرمایهگذاری در آنها می‌گیرند و در نتیجه سرمایه آنها متوجه ریسک بالایی میشود. اگرچه پذیرفتن ریسک برای ورود به بورس ضروری است و سرمایهگذاری با تضمین سود در این بازار وجود ندارد، اما این پذیرش به معنای عملکرد بدون حساب و کتاب نیست.
به تازگی نقشه بازار”، ورود پول حقیقی” و “تحلیل تکنیکال” در سایت کاربردی tsetmc قابل نمایش و بهره برداری است.
سهام چیست؟
شرکت به معنای شریک شدن یا همدست شدن در کاری هست. انواع شرکت به دو نوع مدنی و تجاری تقسیم می شه.
شرکت مدنی به این معنا هست که چند مالک در یک شی واحد شریک هستن و امور را به صورت مشارکتی اداره می کنن. شرکت مدنی فاقد شخصیت حقوقی هست. موضوع شرکت مدنی معاملات غیر تجاری همانند عقود مضاربه، مساقات و … هست و همواره در تقسیم سود و زیان به نسبت سهم شان شریک می باشن. این نوع از شرکت ها نیازی به ثبت در مراجع ثبت شرکت ها نداشته و شخصیت حقوقی ندارن، به بیان دیگه شرکت مدنی نام و اقامتگاه قانونی نداره.
شرکت تجاری اجتماع اشخاصی هست که برای کسب سود فعالیت خاصی رو انجام می دن و برطبق قوانین مندرج در قانون تجارت تشکیل شدن، سود و منفعت حاصله به نسبت مقرر در اساسنامه بین شرکا تقسیم می شه. لازم به ذکره شرکت ها از زمان ثبت در سامانه ثبت شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل می شن. بر طبق ماده 20 قانون تجارت شرکت های تجارتی بر هفت قسم هست:
- شرکت سهامی
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت مختلط غیر سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
سهام چیست؟
در یک تعریف ساده، “سهم” بیانگر میزان مالکیت فرد از یک دارایی هست.
برای مثال کارخونه‌ای با سرمایه ۱۰ میلیارد تومن رو در نظر بگیرید که متعلق به یک نفر باشه. پس میشه گفت که این فرد تنها مالک کارخونه بوده و سهام کل کارخانه متعلق بهش هست.
حالا اگه پنج نفر به نسبت مساوی مالک این کارخانه باشن چی؟! در این صورت هر یک از اونها ۲۰% از سهام اون بازار سرمایه چیست؟ کارخونه رو در اختیار دارن. طبیعی هست که هنگام تصمیم‌گیری برای اداره کارخونه و یا تقسیم کردن سود، هر کدام از این افراد ۲۰% (۱ از ۵) سهم رو خواهند داشت.
حالا فرض کنید مالکیت این کارخونه به جای ۵ نفر بین ۱۰۰۰ نفر به طور مساوی تقسیم بشه در این صورت میزان مالکیت هر فرد در این کارخونه به اندازه ۱۰ میلیون تومن خواهد بود. (۱۰ میلیارد تقسیم بر ۱۰۰۰ نفر)
در واقع در این دو مثال دیدیم که در شرکتهای سهامی، هر فرد به میزان سهم خود در تصمیم‌گیری‌ها و سود و زیان شرکت نیز سهیم خواهد بود. پس همون طور که گفتیم سهم در تعریف بسیار ساده، به معنای میزان مالکیت فرد از یک دارایی مشخص هست.
مطابق با قانون تجارت، سهم “ورقه بهادار یا هر نوع ورقه یا مستندی ست که تضمین‌کننده حقوق مالی و منافع قابل نقل و انتقال برای مالک اون باشه.”
بازار سرمایه چیست؟
بازار مکانی هست که در اون خرید و فروش صورت می‌گیره. هرگاه شرایطی برقرار بشه که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار بشه و معامله‌ای صورت بگیره بازار تشکیل شده .
بازار به مجموعه‌ای از خریداران بالقوه و بالفعل یک کالا یا خدمت اطلاق میشه. از نظر تاریخی، بازار به محلی اطلاق میشه که خریداران و فروشندگان برای مبادله کالا یا خدمات به آن مراجعه می‌کنن. اما اقتصاددانان به مجموعه خریداران و فروشندگانی که به خرید و فروش کالا یا خدمات خاصی مبادرت می‌کنن، بازار می‌گن. از دیدگاه بازاریابی، مجموعه خریداران، بازار رو تشکیل می‌دن. به طور کلی بازارها یا فیزیکی هستن مثل املاک یا مالی هستن.
پس انواع و اقسام بازارها وجود داره اما منظور ما اینجا بازار مالی هست.
بازار مالی اصطلاحی گسترده هست که برای طیف وسیعی از بازارها به کار می‌ره. بازارهایی که در اونها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات اونها انجام میشه بازار مالی هستن.
یکی از بازارهای مالی، بازار پول هست، از جمله ابزارهای بازار پول میشه به سپرده‌ها، وام با وثیقه، حواله و بروات اشاره کرد.
یکی دیگه از بازارهای مالی، بازار سرمایه هست که با نام بازار بورس اوراق بهادار نیز شناخته میشه بازاری برای خرید و فروش اوراق قرضه و اوراق مالکیت هست. کار اصلی بازار سرمایه ایجاد پلی ارتباطی بین تامین کننده سرمایه‌های خرد و کلان، چه حقیقی و چه حقوقی و متقاضیان سرمایه مثل شرکتهاست. با ازادسازی سهام عدالت تو سالهای اخیر شاهد افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه در جامعه هستیم.
بازار اولیه و ثانویه چیست؟
اگر شرکتی برای اولین بار بخواد سهامشو به عموم عرضه کنه تو جایی به اسم بازار اولیه این کارو می کنه که طبق قانون تجارت به قیمت اسمی یعنی 1000 ریال و از طریق پذیره نویسی انجام میشه. ممکنه بپرسید خوب پذیره نویسی چیه. پذیره نویسی به صورت ساده همون خرید سهام شرکتها به صورت قانونی و در یک مهلت مقرر البته به قیمت اسمی 1000 ریال هست. معمولاً پذیره نویسی از طریق بانکها برای شرکتهایی که در شرف تاسیس هستن انجام میشه. ولی تو بورس هم اخیراً پذیره نویسی هایی انجام شده که به کمک شرکتهای تامین سرمایه بوده.
حالا این سهامی که افراد خریدن باید بره تو یه بازاری جدید معامله بشه و مورد داد و ستد قرار بگیره. این بازار رو به اسم بازار ثانویه میشناسن. یک نمونه مهم بازار ثانویه همون بورس خودمونه که معاملات ثانویه همه شرکتها به صورت روزانه توش انجام میشه. قطعاً تو بازار ثانویه دیگه قیمت سهام 1000 ریال نیست و بر اساس فاکتورهای ارزندگی، قیمتها معمولاً بیشتر هست. یکی از مهمترین فاکتورهای ارزندگی سهام مربوط به سود هر سهم یا سود شرکتهاست. چونکه حالا دیگه یه مدتی از پذیره نویسی گذشته و کسب و کار شرکت رونق پیدا کرده و به سود رسیده پس دیگه قیمتش 1000 ریال نیست. تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال روشهایی هستن که میشه به وسیله اونها سطوح ارزندگی قیمت سهام رو برای سرمایه گذاری کشف کرد. شرکت مشاور سرمایه گذاری هدف حافظ علاوه بر ارائه تحلیل بورس، امکاناتی نظیر خرید سیگنال، سبدگردانی و صندوق سرمایه گذاری داره که می تونه راه شما رو برای موفقیت تو بورس همواره بازار سرمایه چیست؟ کنه.
تعریف بازارهای مالی
بازارهای مالی بازارهایی هستن که در اونها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنن. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و… در این بازارها معامله می‌شون. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص میشه.
بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنن، تا شرکتها بتونن به سرمایه مورد نیاز خودشون دسترسی پیدا کنن. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی رو ایجاد می‌کنن تا بین افراد با منابع مازاد نقدی و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستن، یک ارتباطی شکل بگیره.
زمانی که حرف از بازارهای مالی میشه، بیشتر افراد ذهنشون تنها به سمت بورس اوراق بهادار متمایل میشه. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با اونها آشنا نیستن. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و… نمونه‌ای از این بازارها هستن. در حقیقت وقتی صحبت از سرمایه گذاری میشه منظور تنها سرمایه گذاری در بورس نیست بلکه این سرمایه گذاری طیف وسیعی از این بازارها رو شامل میشه.
یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی ست. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود داره و بر اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت تعیین میشه. هر چه بازار کاراتر باشه قیمت درست‌تر تعیین میشه.
برجام بر روی بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود؟
روزنامه ابتکار نوشت: احیای برجام بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده و حالا فعالان اقتصادی و بازارهای داخلی با نگاهی خیره به برجام منتظر مشخص شدن نتیجه نهایی آن هستند. به گفته کارشناسان نتیجه برجام میتواند شرایط بازارهای اقتصادی ایران را تحت تاثیر قرار دهد. حال این پرسش مطرح میشود که در صورت احیای برجام چه سرنوشتی در انتظار بازار سرمایه خواهد بود؟
بازار سرمایه روز گذشته شرایط پرنوسانی را پشت سر گذاشت، شاخص کل بورس در ساعات میانی تا یک میلیون و ۵۱۲ هزار واحد کاهش یافت اما در ادامه روند صعودی به خود گرفت و در نهایت در حالی به کار خود پایان داد که دوباره روی مدار نزول قرار گرفته بود.
شاخص کل بورس روز چهارشنبه بازار سرمایه چیست؟ با ۷۱۹ واحد کاهش در رقم یک میلیون و ۵۱۳ هزار واحد ایستاد. این در حالی است که شاخص کل با معیار هم وزن ۳۸۸ واحد افزایش یافت و به رقم ۴۲۱ هزار و ۴۸۱ واحد رسید. در این بازار ۳۵۰ هزار معامله به ارزش ۳۶ هزار و ۱۲۱ میلیارد ریال انجام شد.
برجام چه اثری بر بازار سرمایه می‌گذارد؟
مذاکرات برجام در دوحه قطر آغاز شده است. بر اساس گزارش‌ها و با توجه به اخبار غیررسمی که از مذاکرات دوحه به گوش می‌رسد، احتمالا طرفین موفق به یافتن راهکاری برای از میان برداشتن اختلافات شده‌اند. برخی منابع از تحقق راه‌حلی برای موضوع قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست FTO خبر می‌دهند. از طرفی هم بسیاری معتقدند برگزاری مذاکرات در دوحه میتواند خوش یمن بوده و زمینه را برای احیای تمام و کمال برجام فراهم کند. هرچند برخی از ناظران هم بر محقق شدن توافق، امید چندانی ندارند اما به طور کلی به نظر می‌رسد فضای عمومی مذاکرات مثبت است.
حال با توجه بازار سرمایه چیست؟ به نوسانی شدن بورس در روزهای اخیر این پرسش مطرح میشود که به نتیجه رسیدن مذاکرات چه تاثیری بر بازار سرمایه ایران خواهد داشت؟ بهمن فلاح، کارشناس بازار سرمایه گفت: «به دلیل کمبود نقدینگی، مذاکرات برجام نمی‌تواند تاثیری روی بورس داشته باشد.»
وی ادامه داد: «بازار سرمایه نسبت به توافق یا عدم توافق واکنش نشان نمی‌دهد و به نوعی مشکلات بورس با توافق حل نمی‌شود. مشکل اساسی بورس کمبود نقدینگی است. ارزش معاملات نشان می‌دهد که مشکل تالار شیشه‌ای کجاست.»
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: «اگر مذاکرات به نتیجه برسد صنایعی که از توافق اثر می‌پذیرند، منفی می‌ماند. این موضوع نشان می‌دهد که بازار سرمایه دیگر جذابیتی برای سرمایهگذاری ندارد. عنصر محرک اقتصادی یا همان بورس که رئیس سازمان بورس از آن تعریف می‌کردند نیاز به شوک و احیا دارد.»
بورس نیازمند یک شوک عمیق
فلاح تصریح کرد: «اگر بازار سرمایه احیا نشود، واکنش مثبتی به مذاکرات و افزایش قیمت دلار نشان نمی‌دهد. یعنی تنها روند فرسایشی و منفی در بازار سهام حاکم شده است.»
وی با اشاره به افزایش زیان سهامداران گفت: «طی دو سال گذشته زیان سهامداران جبران نشده و بلکه زیان برخی از سهامداران بیشتر شده است. در این روند فرسایشی باید با تزریق نقدینگی بازار سرمایه را احیا کرد، متاسفانه بورس به اغما رفته و برای احیا نیاز به یک شوک بزرگ دارد.»
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: «در بلند مدت ریسک‌های سیستماتک بازار به وسیله مذاکرات نتیجه‌بخش کاهش می‌یابد. اما در بازاری که نقدینگی وجود ندارد سهامداران چه چیزی را می‌خواهند بخرند؟»
فلاح در نهایت گفت: «مهمترین نیاز بورس در حال حاضر نقدینگی است و با تزریق نقدینگی روند تغییر می‌کند.»
زلزله در سهم‌های دلاری با حصول برجام
از سوی دیگر بازار سرمایه چیست؟ عده‌ای بر این باورند که در صورت توافق برجام به سرانجام برسد گروه‌های سهم‌های دلاری با توجه به ریزش ارز در بازار آزاد با اقبال کمتر خریداران روبه روخواهد بود و در هفته‌های پیش‌رو با اصلاح زمانی مواجه خواهند شد. نیما میرزایی، کارشناس بازارسرمایه در گفت‌وگو با بیداربورس با اشاره به مسئله برجام و تاثیر آن بر بورس گفته است: «با توجه به اخبار مثبتی که در خصوص مذاکرات برجام مخابره شده انتظار می‌رود تقاضا به سمت گروه‌های ریالی از جمله خودرو و حمل و نقل و همچنین گروه بانکی برود.»
او ادامه داد: «درصورتی که توافقات به سرانجام برسد گروه‌های دلاری با توجه به ریزش ارز در بازار آزاد با اقبال کمتر خریداران روبه‌رو خواهد بود و در هفته‌های پیش‌رو با اصلاح زمانی مواجه خواهند شد. »
او با بیان اینکه معتقد است نتیجه مذاکرات مثبت خواهد بود، گفت: «هرچند که خوش‌بینی‌ها نسبت به برجام زیاد است اما نباید از این نکته غافل شد که دامنه توفیقات برجامی محدود خواهد بود و به گستردگی سال ۹۴ بازار سرمایه چیست؟ نخواهد رسید و به عنوان مثال بعید است که خودروسازی‌های فرانسوی را در ایران داشته باشیم یا اینکه آزادسازی مقادیر فروش نفت ایران افزایش پیدا کند. به هرحال برجام بازهم نکته مثبتی خواهد بود و روزنه تنفسی برای اقتصاد ایران به حساب می‌آید و به نوعی برای جامعه شرکتهای بورسی یک اتفاق مثبت قلمداد میشود و میتواند در میان مدت و بلند مدت تاثیرات نسبی بر سود سازی شرکتهای بورسی و افزایش سود آنها تاثیر مثبت بگذارد.»
کارشناسان نظرات متفاوتی را درخصوص اثر برجام بر بورس مطرح می‌کنند و باید منتظر ماند و دید که در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات بازار سرمایه کدام مسیر را برای حرکت خود انتخاب می‌کند.
