انواع شاخص ها در بورس

تفاوت این شاخص با شاخص قیمت این است که ضریب تاثیر شرکت های بزرگ و کوچک یکسان است و وزن شرکت ها محاسبه نمی شود.

سقوط ۱۰ هزار میلیاردتومانی بورس در ۱۰ روز

ارزش کل بورس تهران از سه‌شنبه ۲ هفته پیش که نماد بانک ملت پس از ۶‌ماه در بورس باز شد، تا دیروز (شنبه) ۱۰ هزار میلیارد تومان، معادل ۲.۵ میلیارد دلار کاهش یافته است.

به گزارش همشهري، يك هفته بعد از واردآمدن ضربه ريسك صورت‌هاي مالي آلوده بانك‌ها بر بورس، اين بار ريسك بدهي‌هاي سنگين مالي شركت‌هاي فعال در صنايع معدني و فلزي، در كنار افزايش ريسك‌ها ومخاطرات سياست خارجي، بازار سهام را وارد چالش جديدي كرد.

• افت 10هزار ميليارد توماني

ديروز همگام با مجموعه اين عوامل شاخص عملكرد بورس تهران با افت سنگين 590واحد مواجه شد و به كانال 76واحد سقوط كرد. با اين ميزان نزول رقم كل افت ارزش بازار سهام در 10روز گذشته، از مرز 10هزار ميليارد تومان عبور كرد. پنجم بهمن‌ماه كه نماد بانك ملت در بورس باز شد ارزش كل بورس تهران 331هزارو 800ميليارد تومان بود كه اين مقدار در پايان مبادلات ديروز به 321هزارو 700ميليارد تومان رسيد، به اين ترتيب ارزش كل بورس تهران در اين مدت دست‌كم 2.5ميليارد دلار افت كرده است.

• چالش ادامه‌دار سهام بانك‌ها

10روز پيش، يعني در جريان مبادلات روز 5بهمن بورس تهران، وقتي نماد بانك‌ ملت پس از 6‌ماه باز شد، ارزش بورس تهران فقط در طول چند ساعت 4300ميليارد تومان كاهش يافت. اين افت تحت‌تأثير گزارش‌هاي مالي جديد بانك ملت رخ داد. اين گزارش‌هاي رسمي نشان مي‌داد عملكرد بانك ملت برخلاف آن چيزي كه قبلا تصور مي‌شد چندان مطلوب نيست. يك هفته بعد از اين اتفاق نماد بانك تجارت هم در بورس باز شد و بازهم مطابق همان سناريوي قبلي، شاخص عملكرد بورس تهران با افت مواجه شد. هنوز نماد بانك‌هاي صادرات، اقتصاد نوين و پارسيان در بورس باز نشده است. پيش‌بيني مي‌شود اثر بازگشت سهام اين 3بانك هم بر شاخص بورس تا حد زيادي ناخوشايند باشد.

• ريسك‌هاي جديد، در صنايع جديد

ديروز با انتشار گزارش تفريغ بودجه سال 94دولت مشخص شد كه رقم بدهي‌هاي 2شركت بزرگ چادرملو و گل گهر كه در حوزه توليد سنگ‌آهن فعال هستند به دولت به 2هزار ميليارد تومان رسيده است كه اين موضوع قيمت سهام اين شركت‌ها را پايين كشيد و در عين حال منجر به افت شديد قيمت سهام بسياري ديگر از شركت‌هاي معدني و فلزي ازجمله فولاد مباركه، شركت ملي مس، توسعه معادن و فلزات، توسعه معادن روي، فولاد خوزستان، فولاد خراسان، فولاد آلياژي و ساير شركت‌هاي وابسته به اين صنعت شد.

به اين ترتيب در شرايطي كه هنوز پرونده سهام بانك‌ها در بورس بسته نشده است دومينوي نزول بورس با افت سهام شركت‌هاي معدني و فلزي تشديد شد حتي پيش‌بيني مي‌شود در مرحله بعد سهام شركت‌هاي فعال در صنعت پتروشيمي به‌دليل تثبيت قيمت دلار و كاهش درآمدهاي ارزي، زمينه‌هاي نزول شاخص بورس را فراهم كنند. در چنين شرايطي، وقوع چند رويداد جديد در حوزه سياست خارجي، سايه ريسك‌هاي درون‌زا و برون‌زا را بر بازار سهام سنگين‌تر كرده است.

اطلاعات مربوط به آمار معاملات بازار سهام در مبادلات ديروز نشان مي‌دهد كه نزول بازار سهام فقط مربوط به كاهش ارزش سهام شركت‌هاي فعال در بخش معادن نبود. در مبادلات ديروز سايه يك روند عمومي نزول بر فراز بورس پهن شده بود به‌طوري كه در پايان مبادلات ديروز قيمت سهم 250شركت افت كرد و فقط قيمت سهام 62شركت با اندكي رشد مواجه شد اين ارقام نشان مي‌دهد كه ديروز قيمت سهام 75درصد شركت‌هاي بورس افت كرده است.

تحليلگران بر اين باورند كه ماجراجويي‌هاي سياسي رئيس‌جمهوري جديد آمريكا كه ظرف روزهاي گذشته با وضع تحريم‌هاي جديد عليه ايران نيز همراه شده در بروز اين شرايط نزولي فراگير در بورس بي‌تأثير نبوده است.

انواع شاخص ها در بورس

همان طور که خودتان هم می دانید توانایی تحلیل در بازار بورس بسیار مهم است و هر کس تحلیل بهتری از نمودارها انجام دهد سود بیشتری خواهد برد و در این بازار موفق تر خواهد بود. در این مقاله به آموزش تحلیل تکنیکال بر اساس نمودارهای شاخص و قیمت پرداخته شده است.

قبل از آن که درباره نحوه تحلیل تکنکیال بر اساس نمودارهای شاخص و قیمت برای شما صحبت کنیم اجازه دهید تا مقداری درباره تحلیل تکنیکال توضیح داده شود.

تحلیل تکنیکال، تحلیلی است که در آن افراد بر اساس تغییرات قیمت در نمودارها سعی می کنند بفهمند که یک سهم یا ورق بهادار در آینده چگونه تغییر خواهد کرد. تحلیلگران تکنیکال بر این عقیده هستند که همه عوامل(چه واقعی و چه روانی) در قیمت کنونی یک دارایی جمع شده اند و بنابراین با تحلیل تغییرات آن می توان پیش بینی لازم را انجام داد.

آنها معتقدند که تاریخ همیشه تکرار می شود و اگر یک سهم در حال پیمودن یک الگوی تغییرات است که قبلا توسط سهمی دیگر پیموده شده است، پس این تغییرات دوباره تکرار خواهند شد. بنابراین با اندازه گیری های مناسب می توانند پیش بینی مناسب را انجام دهند و از آن برای انجام معاملات خود استفاده می کنند.

روش های تحلیل تکنیکال

اگر بخواهیم روش های تحلیل تکنیکال را تقسیم بندی کنیم باید آن را به سه روش تقسیم نماییم:

روش چارتیست: در این روش، تحلیل بر اساس نمودارهای خطی تغییرات قیمت انجام می شود و همان طور که از نامش پیداست به بررسی چارت پرداخته می شود.

روش نمودار شاخص: در این روش از اندیکاتورها برای تحلیل استفاده می شود. انواع گوناگونی از اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال وجود دارند که از هر کدام از آنها به شکلی استفاده می شود.

روش نمودار قیمت: این روش هم به بررسی نمودارهای قیمت می پردازد.

تحلیل تکنیکال بر اساس نمودارهای شاخص

استفاده از شاخص ها یا اندیکاتور برای تحلیل تکنیکال بسیار می تواند به شما کمک کنینده باشد. ما در بازار شاخص های زیادی داریم که هر کدام از آنها می توانند اطلاعات مفیدی را برای معاملات به شما بدهند. از میان شاخص های مهم می توان به شاخص های volume (حجم) ، moving average، MACD، Stochastic، RSI، Enveloped ، HMA، Fractals و دیگر شاخص ها اشاره کرد.

در زیر ما برای شما شاخص Volume را مقداری شرح می دهیم تا شما بفهمید که تحلیل تکنیکال بر اساس یک شاخص چگونه انجام می شود.

شاخص Volume

همان طور که از نام این شاخص پیداست این شاخص به بررسی تغییرات حجم معاملات در بازار می پردازد. از طریق این شاخص شما می توانید به خوبی بفهمید که چه زمانی خریداران تمایل به خرید پیدا کرده اند و چه زمانی تمایل به فروش دارند و این از میزان حجم معاملات آنها مشخص است.

مدل اول : زمان هایی که نمودارهای قیمتی شما در پایین تر سطح قرار می گیرد و از آن سو شاخص حجم معاملات شما نشان می دهد که خجم معاملات در بالاترین سطح قرار دارد، این یعنی خیلی ها منتظر بوده اند تا قیمت به سطح پایینی برسد تا دست به خرید بزنند یا این که خیلی ها در قیمت بالا فروخته اند و حالا در قیمت های پایین انواع شاخص ها در بورس در حال کسب سود take profit هستند. فروشندگان با پایین آمدن قیمت می فروشند تا سود کنند و خریدارن با دیدن ارزان شدن قیمت دست به خرید می زنند و برای همین است که حجم معاملات بالا می رود.

در چنین شرایطی که نمودار حجم برعکس نمودار قیمت است، می توان چنین تحلیل کرد که بازار یا مارکت به زودی برمی گردد یعنی دوباره قیمت صعودی می شود و حجم معاملات پایین می آید. این حالت در بازار به میزان زیاد اتفاق می افتد.

مدل دوم: اگر نمودار قیمت شما حالتی عادی دارد اما در نقطه ای با قدرت به سمت بالا حرکت می کند و دارای روند صعودی است و نمودار شاخص حجم هم صعودی است و حجم معاملات لحظه به لحظه بیشتر می شود این یعنی شما روندی صعودی خواهید داشت.

تحلیل تکنیکال بر اساس نمودارهای قیمت

نمودارهای قیمت می توانند اطلاعات بسیار زیادی به شما بدهند و سیگنال های مختلفی را به شما نشان دهد. نمودارهای قیمت می توانند به چهار شکل مختلف وجود دارد که ما هر کدام را در زیر توضیح می دهیم.

نمودار خطی

این نمودار، ساده ترین نمودار قیمت است چون فقط قیمت های بسته شدن را در یک بازه زمانی به ما نشلن می دهد. با اتصال نقاط مختلف قیمت بسته شدن یک سهم یا دارایی دیگر ایجاد می شود. این نمودارها اطلاعات مهم دیگری از قیمت را ارائه نمی دهند و برای همین است که کمترین استفاده را دارند. از آنجایی که قیمت بسته شدن اهمیت بیشتری در تغییرات سهام دارد از این قیمت برای ترسیم نمودار خطی استفاده می شود. شما اگر دوست داشتید می توانید این پیش فرض را تغییر دهید.

از نمودار خطی استفاده چندانی در تحلیل تکنیکال نمی شود چون اطلاعات کمتری را نسبت به بقیه نمودار ها به ما می دهد.

نمودار میله ای

نمودار دیگری که وجود دارد نمودار میله ای است. این نمودار به هر نقطه ای در نمودار اطلاعات دیگری را می افزاید. نمودار میله ای همان طور که از نامش پیداست به جای نقطه از خطوط عمودی یا همان میله تشکیل می شود.

این خط عمودی قیمت های بالا (high price) و پایین (low price) در بازه معاملاتی را همراه با قیمت بسته شدن و باز شدن نمایش می دهد.

قیمت های باز و بسته روی خط عمودی با خط تیره افقی نشان داده می ­شود. قیمت باز شدن روی نمودار میله ای را با یک خط تیره ای نشان داده می­شود که در سمت چپ خط عمودی قرار دارد. برعکس آن خط تیره و افقی سمت راست میله قیمت باز بسته شدن را نشان می دهد. در زیر شما می توانید به خوبی این تصویر را مشاهده کنید.

در تصویر بالا شما به خوبی مشاهده می کنید. در این معامله سهم در قیمت پایین باز شده است و بر اثر فروش ابتدا پایین تر رفته است اما دوباره بر اثر قدرت خریداران توانسته به قیمت بالایی برسد اما دوباره از قدرت خریداران کمی کاسته شده است و سرانجام قیمت در قیمت close بسته شده است. بنابراین از شکل نمودار شما می توانید بفهمید که این نمودار میله ای صعودی می باشد.

میله نزولی به شکل زیر می باشد. ابتدا در قیمت بالا باز می شود. حتی قیمت ممکن است کمی بالاتر هم برود اما بر اثر فروش سهم و قدرت فروشندگان، قیمت سهم پایین می آید و در بعضی جاها به پایین ترین نقطه می رسد اما دوباره کمی بالا می رود تا سرانجام در نقطه ای که پایین تر اس نقطه باز شدن است، بسته می شود.

نمودار شمعی

مهم ترین و پرکاربردترین نمودار قیمت که در تحلیل تکنیکال از آن استفاده می شود، نمودار شمعی یا کندلی می باشد. این نمودار را شمعی می گویند چون ظاهری شبیه شمع دارد و تفسیر آن از دیگر نمودارها راحت تر است و برای همین تحلیلگران به آن علاقه بیشتری دارند.

در نمودار شمعی، تحلیل گر به راحتی می تواند بفهمد که قیمت ها چگونه باز شده اند، چگونه بسته شده اند و قدرت خریداران و فروشندگان چقدر بوده است. شمع های صعودی را به رنگ سبز یا سفید و شمع های نزولی را به شکل قرمز یا سیاه نشان می دهند. در زیر ابتدا یک شمع صعودی را مشاهده می کنید. در این شمع شما در قسمت وسط، بدنه میانی را مشاهده می کنید.

در بالا که سایه بالایی نام دارد قیمت هایی را می بینید که توانسته اند حتی از قیمت بسته شدن بالاتر بروند اما بهرحال قیمت پایین آمده است و در close بسته شده است. در تحلیل این شمع صعودی باید گفت که سهم در قیمت باز شدن، باز شده است و بعد بر اثر فشار فروشندگان تا مقداری پایین آمده است اما این قدرت زیاد نبوده است و خریداران قدرت خود را نشان داده اند و توانسته اند حتی قیمت را تا قیمت های بالا یعنی سایه بالایی ببرند اما این قیمت در آنجا تثبیت نشده است و پایین آمده است و سرانجام در قیمت بسته شدن، به پایان رسیده است.

در زیر هم می توانید شمع نزولی را مشاهده کنید:

تحلیل های تکنیکال نمودار شمعی می توانند اطلاعات زیادی را به افراد بدهند. برای مثال شمع های چکشی یا چکش وارونه حاوی نکات معاملاتی هستند و یا اشکال مختلف قرار گرفتن این شمع ها همگی دارای نکاتی هستند که به درد افراد می خورد.

نتیجه گیری

تحلیل تکنیکال یعنی بررسی نمودار یا چارت. این نمودار می تواند متعلق به قیمت باشد و یا این که نموداری است که توسط اندیکاتور یا شاخص بدست آمده است. در هر دو صورت فرد با بررسی این نمودارها می تواند به نکات مهمی در معامله گری خود دست یابد و فرصت های معاملاتی خوبی را برای خود فراهم کند. آموزش تحلیل تکنیکال به افراد تازه وارد در بورس اهمیت زیادی دارد.

سهمیران

سهمیران به عنوان شعبه ای از کارگزاری حافظ سالهاست که در حال آموزش تحلیل تکنیکال و بنیادی و تحلیل روانشناسی بازار به افراد علاقمند به بورس است. سهمیران کار با انواع شاخص ها را به بهترین شکل به شما یاد می دهد و به شما آموزش می دهد که چگونه با تحلیل نمودارهای قیمت، نکات معاملاتی مهم را استخراج کنید و روندهای قیمتی را تشخیص دهید.

شاخص بورس چیست و انواع آن کدامند؟

ساعد نیوز: شاخص بورس نیز عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می دهد.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس نیز عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می دهد و محاسبه هرکدام از این شاخص ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می گیرد. پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست. این شاخص ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل کردن و بررسی آنها، می توان از وضعیت گذشته و حال بورس از جنبه های مختلف مطلع شد.

شاخص کل بورس

این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می شود. شاخص کل در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است،
به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از سهام تمام شرکتهای بورسی هرکدام ۱ عدد سهم را خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.
پس این شاخص هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای را که شرکت ها به شما پرداخت می کنند، محاسبه می کند.
نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است. نکته ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.
طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت ها بزرگتر باشند (سرمایه بیشتری داشته باشند) تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

دو نکته قابل توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایه گذاران باشد:

• نکته اول اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت های حاضر در بورس نیست، همان طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت ها در بورس نیست، زیرا همان گونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه بسا، در برخی موارد، علیرغم رشد قابل توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه گذاران که سهام ارزنده ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می آورند. بنابراین، سرمایه گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند.
• نکته دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است. حتما به خاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایه گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه گذار، متنوع تر و به ترکیب سهام شرکت های موجود در بورس نزدیک تر باشد، بازدهی آن سرمایه گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می شود، نزدیک تر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.

شاخص کل هم وزن

برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت های بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. به دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت ها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، به طوری که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می شود.
در شاخص کل هم وزن شرکت های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص قیمت TEPIX

شاخص قیمت نیز یکی از اصلی ترین شاخص های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت ها در این شاخص لحاظ نمی شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آن ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.

شاخص قیمت هم وزن

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

پیش از آنکه درباره «شاخص سهام آزاد شناور» توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد(Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق می شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می رود در آینده ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکت های مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» می خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن دهی شرکت های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت ها استفاده می شود و هدف اصلی استفاده از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.

شاخص بازار اول و دوم

شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران به دو گروه عمده تقسیم می شوند. این گروه ها هر یک بازار سهام خاصی را تشکیل می دهند. معیار تفکیک شرکت های بورسی معمولا میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش می شود و … است. این تفکیک در بازار نمایانگر بازار شرکت های بزرگ و بازار شرکت های کوچک است. شرکتی هایی که از لحاظ معیارهای گفته شده در شرایط بهتری نسبت به دیگران قرار داشته باشند، در بازار اول و دیگر شرکت های بورسی در بازار دوم قرار می گیرند.
در این بین اگر شاخص کل برای بازار اول محاسبه شود، شاخص بازار اول و در صورتی که شاخص در بازار دوم محاسبه شاخص کل شرکت های عضو در این بازار بدست می آید. اگر شاخص کل بازار دوم سرعت افزایش بیشتری داشته باشد، نشان می دهد که رشد در بازار دوم به نسبت بازار اول بهتر است و بازده سرمایه گذاری در شرکت های کوچک، جذابیت بیشتری دارد.

شاخص ۵۰ شرکت فعال تر

بورس هر سه ماه یک بار فهرست شرکت های فعال تر را بر اساس میزان نقد شوندگی سهامشان منتشر می کند. نقد شوندگی به بیان ساده یعنی خرید و فروش آسانتر و سریعتر سهام. هر شرکتی که سهامش در بورس ساده تر و سریعتر خرید و فروش شود به اصطلاح نقد شوندگی بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعال تر تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان انواع شاخص ها در بورس می دهد که سهام آنها از سایر شرکت ها نقد شونده تر است.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

همانطور که از اسم شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مشخص است این شاخص سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می دهد. ۳۰ شرکت بزرگی که ارزش بازار آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام آن شرکت بدست می آید.

شاخص صنعت

منظور از شرکت های صنعتی شرکت هایی هستند که در صنایع مختلف مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و … فعالیت می کنند. شاخص صنعت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال در بخش صنعت است. عملکرد هرکدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه ای مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی.

شاخص واسطه گری های مالی

این شاخص عملکرد شرکت های واسطه گری مالی که فعالیت آنها در حوزه مالی است مثل هلدینگ ها، سرمایه گذاری ها و لیزینگ ها را نشان می دهد.

شاخص های دیگری نیز در بورس مورد محاسبه قرار می گیرند که شاید برای سرمایه گذاران عام بورس کاربرد زیادی نداشته باشند و می توانید آن ها را در مقاله انواع شاخص های بورس مطالعه کنیدو

در نهایت .

درست است که شاخص عملکرد و وضعیت بورس را نشان می دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص لزوما به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را به ما نشان می دهد. در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی (سرمایه و ارزش بازار زیادی) دارند، در حالی که وضعیت بسیاری از شرکتهای دیگر متفاوت است، با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی بکنند. در این مواقع شاخص هم وزن قیمت یا شاخص کل هم وزن می تواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان دهد، چون در شاخص هم وزن، وزن تمامی شرکت های بورسی مساوی در نظر گرفته می شود و دیگر شرکت های بزرگ نمی توانند شاخص را به واسطه سرمایه زیادشان تحت تاثیر قرار دهند.

شاخص بورس چیست ؟ منظور از شاخص کل بورس چیست ؟

شاخص (index ) در لغت به معنی نماگر یا نشانگر می باشد. شاخص بیانگر عددی میباشد که تغیرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در یک بازه زمانی مشخص را نشان میدهد.

شاخص بورس چیست ؟

شاخص بورس عددی هست که نمایانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد یا نزول شرکت های داخل بورس می باشد. شاخص بورس انواع خاصی دارد که در ادامه مورد بررسی قرار می دهیم.

و انواع شاخص های دیگر که هر کدام از گروه های مختلف حاظر در بازار بورس دارای شاخص مجزا برای خود می باشند.

شاخص کل بورس

یکی از مهم ترین شاخص های یازار بورس تهران شاخص کل بورس می باشد و از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

شاخص کل بیانگر سطح عمومی قیمت و یا یک میانگین قیمت از بازدهی و افت و خیز سهام شرکت های معامله شده در بورس می باشد. این تغیرات نسبت با سال مالی پایه که سال ۱۳۶۹ می باشد محاسبه می شود. فرمول محسابه شاخص کل به شکل زیر می باشد.

فرمول شاخص کل

ارزش جاری شرکت : حاصل ضرب تعداد سهام یک شرکت را در قیمت هر سهم آن شرکت را ارزش جاری آن شرکت می نامیم.

ارزش جاری بازار سهام : ار محموع ارزش جاری شرکت ها ی حاضر در بورس ارزش جاری بازار سهام به دست می آید.

در شاخص کل شرکت های بزرگ و دارای سرمایه بیشتر تاثیر بیشتری را در تغیرات شاخص کل دارند. همچنین ارزش جاری این شرکت ها نیز بیشتر از سایر شرکت ها می باشد.

برای همین ممکن است با رشد شرکت های بزرگ که اصطلاحا به آنها شاخص ساز میگوییم ؛ وضعیت شاخص کل مثبت باشد اما در همان زمان بسیاری از شرکت ها وضعیت مناسبی نداشته باشند.

شاخص کل هم وزن

خب همانطور که دیدید در شاخص کل تاثیر شرکت ها در میزان شاخص کل متفاوت بود. یعنی اگر شرکتی دارای ارزش جاری بیشتری بود تاثیر بیشتر را در بالاو پایین انواع شاخص ها در بورس آمدن عدد شاخص داشت.

اما از سال ۹۳ شاخص هم وزن نیز توسط سازمان بورس منتشر شد که در این شاخص تمامی شرکت ها از یک وزن خاصی برای تاثیر گذاری در عدد شاخص دارند. یعنی در شاخص هم وزن ارزش جاری شرکت ها تاثیری در افت و خیز شاخص ندارد و تمامی شرکت ها به یک اندازه بر شاخص هم وزن تاثیر میگذارند.

یا این حساب پس زمانی که میشنویم شاخص هم وزن منفی شده یعنی بازدهی نیم بیشتری از شرکت های حاضر در بورس منفی بوده است و همینطور بلعکس اگر بیشتر شرکت ها در بازدهی مناسبی باشند شاخص هم وزن نیز مثبت و رو به رشد می باشد.

پس با این حساب شاخص کل شاید معیار خوبی برای سنجش کل بازار نباشد و بیشتر نماینگر شرکت های بزرگ می باشد. پس اگر بخواهیم وضعیت بازدهی کل شرکت ها را بدانیم بهتر است به شاخص هم وزن مراجعه کنیم.

شاخص قیمت بورس

این شاخص روند عمومی قیمت شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار را بیان میکند. یعنی اگر این شاخص ۱۰ درصد رشد کند می توان گفت که به طور میانگین تمامی شرکت های بازار بورس ۱۰ درصد رشد قیمتی داشته اند.

در شاخص قیمت هم مانند شاخص بورس وزن شرکت ها متغیر است و شرکت های بزرگ ارزش بیشتری دارند. اما تفاوت اصلی شاخص قیمت و شاخص بورس در این مورد است که در شاخص قیمت ، فقط قیمت سهام پردازش می شود اما در شاخص کل سود نقدی سالیانه شرکت ها نیز محاسبه می شود.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

سازمان بورس هر سه ماه یک بار لیست شرکت هایی را که از نقد شوندگی بالایی برخوردار هستند را منتشر میکند . شرکت های که خرید و فروش راحت تری دارند از نقد شوندگی بیشتر نیز برخوردار هستند. در شاخص ۵۰ شرکت برتر تغیرات عمومی قیمتی این شرکت ها که نقد شوندگی خوبی دارند را نشان میدهد.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغیرات عمومی قیمت شرکت های بزرگ را نشان می دهد که دارای ارزش بازار بیشتری نسبت به سایر شرکت های حاضر در بورس هستند.

ارزش بازار : ارزش بازار از حاصل ضرب تعداد سهام شرکت در قیمت روز شرکت به دست می آید.

شاخص صنعت

شرکت های صنعتی زیادی در بورس وجود دارند. این شرکت ها در حوزه های مختلفی مثل ساختمان ، خودرو ، فلزات ، پتروشیمی ها و صنایع مختلف دیگر فعالیت دارند . هر کدام یک از این گروه های صنعتی دارای یک شاخص مجزا می باشند.

شاخص صنعت نیز تغیرات سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال در صنایع مختلف را نشان می دهد.

شاخص واسطه گری های مالی

در شاخص واسطه گری های مالی ، تغیرات قیمتی شرکت های واسطه گری مالی مانند لیزینگ ها ، هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری نمایش داده می شود.

چگونه تغیرات شاخص را ببینیم ؟

تا اینجا با انواع مهم شاخص های بورس آشنا شدید . البته شاخص های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام بیانگر اطلاعات خاصی برای ما هستند. اما چگونه می توانیم تغیرات شاخص بورس و شاخص های دیگر را مشاهده کنیم؟

برای مشاهده تغییرات شاخص باید به سایت شرکت فناوری بورس تهران ( Tehran Securities Exchange Technology Management Co ) که به اختصار (TSETMC) می نامیم ، به آدرس اینترنتی http://tsetmc.ir مراجعه کنید .شما می توانید اطلاعات زیادی را از طریق سایت فناوری بورس به دست بیاورید که در مقاله بعدی به صورت کامل نحوه کار با این سایت مرجع را به صورت کامل آموزش خواهیم داد.

سایت فناوری بورس ایران

از شاخص ها چگونه استفاده کنیم؟

تا اینجای مقاله با شاخص ها آشنا شدیم اما شاخص ها چه کمکی به ما می کنند و چگونه از آنها باید در تحلیل بازار استفاده کنیم. همانطور که توضیح دادیم شاخص کل بیانگر سطح عمومی قیمت شرکت های بورسی می باشد اما در این شاخص شرکت های بزرگ وزن بیشتری را دارند.

پس اگر شاخص کل منفی بود نمی توان استدلال داشت که کلیه سهام شرکت ها نیز منفی هستند یا خیر. برای بررسی این موضوع ما باید به شاخص هم وزن مراجعه کنیم که آیا وضعیت کلیه شرکت ها منفی هست یا خیر.

ممکن است فقط با نزول شرکت های بزرگ عدد شاخص کل نزولی شود اما در واقع اکثر شرکت ها در وضعیت خوبی باشند اما چون از وزن و ارزش جاری کم تری برخوردار هستند نتوانسته اند نماگر شاخص کل بورس را مثبت کنند.

البته منفی شدن شاخص کل معمولا جو روانی منفی نیز بر سایر شرکت ها میگذارد و ممکن است سرمایه گذاران را دچار تردید کند و حتی آنها را از سرمایه گذاری در شرکت های کوچک را نیز منصرف سازد.

در شرایط رشد شرکت ها نیز به همین شکل ، رشد شرکت های بزرگ می تواند تاثیر مثبتی را در روند شرکت های دیگر بذارد و موج روانی مثبتی را ایجاد کند.

شاید شما هم عنوان لیدر بازار را شنیده باشید. لیدر بازار معمولا یکی از شرکت های بزرگ بازار می باشد که افراد بسیاری منتظرند تا با شروع رشد قیمتی ان سهم و به دنبال آن رشد شرکت های دیگر و شاخص کل اقدام به سرمایه گذاری کنند.

نتیجه گیری

در واقعیت اگر بخواهیم وضعیت واقعی بازار را بررسی کنیم و بازدهی کل شرکت ها را مورد بررسی قرار دهیم بهتر است که شاخص هم وزن یا شاخص قیمت هم وزن را بررسی کنیم . همانطور که قبلا توضیح دادیم در شاخص هم وزن شرکت ها به میزان مساوی در عدد شاخص تاثیر می گذارند ، پس می توانند درک بهتری را از واقعیت بازار به ما بدهند.

اگر شما قصد سرمایه گذاری در سهام شرکت های بزرگ را دارید بهتر است شاخص کل را مد نظر قرار دهید و اگر سهام کوچک تر را برای سرمایه گذاری انتخاب کرده اید تحلیل شاخص هم وزن کمک بهتری به شما می کند.

همچنین قبل از ورود به آن سهم اگر وضعیت کلی گروه یا صنعت شرکتی را که قصد سرمایه گذاری دارید را نیز بررسی کنید نتیجه بهتری خواهید گرفت. همانطور که میدانیم صنایع مختلف در بازه های زمانی مختلف دارای رشد هستند و در بازه ای نیز دچار رکود هستند. با بررسی شاخص گروه و صنعت مد نظر نیز می توانید بررسی کنید که وضعیت گروه آن صنعت هم برای سرمایه گذاری مناسب هست و یا در زمان دیگری باید اقدام به سرمایه گذاری در آن گروه کرد.

در این مقاله سعی کردیم که تعریف انواع شاخص را بیان کنیم و همانطور نحوه استفاده صحیح از آنها را توضیح دهیم. امیدواریم که استفاده کافی را برده باشید و مطالب بعدی سایت آموزش بورس را نیز مشاهد کنید.

شاخص بورس چیست ؟!

در درجه اول باید بگوییم که : شاخص یک معیار آماری است که تغییرات متغیرهای مورد نظر را در بازه های زمانی نشان می دهد.

در بازار بورس شاخص های زیادی همچون شاخص بورس توسط فعالان استفاده می شود و کاربرد دارند. این شاخص ها در تحلیل های بازار از گذشته تا آینده و پیش بینی روند ها به کمک ابزار های نموداری استفاده می شوند.

این مطلب نیز می تواند برای شما مفید باشد: خط روند چیست؟!

هر شاخص متغیر خاص مورد تعریف خود را شامل می شود و نمی توان نتایج حاصل از شاخص ها را نسبت به هم مقایسه کرد بلکه باید هر شاخص را نسبت به خودش و در بازه زمانی بررسی و تحلیل کرد.

در بازار برای صنعت ها و دسته های مختلف شاخص های مختلفی داریم. برای مثال شاخص دارویی را برای صنعت دارو و شاخص رایانه را برای شرکت های فعال در زمینه رایانه در بورس کشورمان را داریم. در تصویر زیر شاخص بورس مواد غذایی را مشاهده میکنید که برای سال ۹۶ تا ۹۸ می باشد.

خواندن این مطلب می تواند برایتان مفید باشد: تحلیل تکنیکال چیست ؟

در ادامه با مفهوم چند شاخص در بازار بورس آشنا می شویم:

شاخص کل:

شاخص کل یا (TEDPIX) مشهورترین و مهم ترین شاخص بورس است. شاخص کل را بارها در اخبار شنیده اید که با آن وضعیت بازار های بورس را تحلیل می کنند. در واقع وقتی در خبرگزاری های عمومی از رشد و افت شاخص صحبت می شود منظور همان شاخص کل است.

حالا شاخص کل چیست؟

شاخص کل نشان دهنده ی میانگین میزان انواع شاخص ها در بورس تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.

در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است و شرکت های بزرگی مثل ایران خودرو که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچکی مانند بالبر هستند.

فاجعه بارترین روز برای بورس تهران (یکشنبه سیاه) در تاریخ ۲۲ دی ماه ۱۳۹۲ اتفاق افتاد که در آن شاخص کل بورس تهران بیش از ۲۲۰۰ واحد افت داشت.

برای درک بهتر موضوع در تصویر زیر تعداد سهم و تعداد معاملات دو سهم ایران خودرو و بالبر را برایتان با فلش مشخص کرده ایم این تصویر نشان دهنده این موضوع است که هرچه سهم بزرگ تر باشدتاثیر بیشتری در شاخص کل میگذارد.

برای درک ساده تر شاخص کل می توان گفت اگر شما سهام تمامی شرکت های بازار را متناسب با وزن سرمایه ای هرشرکت در پرتفوی خود داشته باشید تغییر شاخص کل دقیقا میزان سود و ضرر شما را نشان می دهد.

برای مثال اگر شاخص کل نسبت به اول سال از ۱۰۰۰۰ واحد به ۱۵۰۰۰ واحد رسیده باشد میانگین بازدهی سود و قیمت سهام ها رشد ۵۰% داشته است.

البته این به این معنی نیست که تمام شرکت ها ۵۰% سود داشتند بلکه ممکن است شرکتی۱۰۰۰% سود داشته و شرکتی هم۵۰۰% ضرر داشته این شاخص میانگین قیمت و سود تمام شرکت های بورسی را نشان میدهد.

باید بگوییم که : شاخص کل ٬ میانگین تمام بازار است.

شاخص کل هم وزن:

تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است؛ پس شاخص کل هم وزن میانگین بازدهی شرکت ها را با ضریب یکسان محاسبه می کند و نشان می دهد.

در شاخص هم وزن تمام شرکت ها چه بزرگ و چه کوچک یکسان در نظر گرفته می شوند. وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است.

در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل بشود اما در شاخص هم وزن شاخص بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها نشان داده می شود نه بر اساس سرمایه بیشتر.

شاخص قیمت:

شاخص قیمت ( TEPIX) نشان دهنده ی روند قیمت شرکت های بازار است و تفاوت آن با شاخص کل این است که سود سازی شرکت ها در آن تاثیری ندارد و تنها تغییرات قیمت سهام ها معیار محاسبات است. در شاخص قیمت سرمایه و بزرگی شرکت ها محاسبه می شوند و شرکت های بزرگ تاثیر بیشتر و شرکت های کوچک تاثیر کمتری دارند.

در شاخص قیمت صرفا افزایش یا کاهش قیمت سهم ها بر اساس بزرگی شرکت هادر نظر گرفته می شود.

یعنی افزایش یا کاهش قیمت شرکت های بزرگ در شاخص قیمت بیش تر از افزایش یا کاهش قیمت سهم های کوچک اثر گذار است.

شاخص قیمت هم وزن:

تفاوت این شاخص با شاخص قیمت این است که ضریب تاثیر شرکت های بزرگ و کوچک یکسان است و وزن شرکت ها محاسبه نمی شود.

در این شاخص شرکت ها فارغ از بزرگ یا کوچک بودنشان بررسی می شوند و سرمایه تمام شرکت ها یکسان در نظر گرفته می شوند.

در واقع شاخص قیمت هم وزن نشان دهنده ی میزان بازدهی قیمت سهام شرکت ها بدون در نظر گرفتن بزرگی شرکت هاست برای درک بهتر اگر کسی از تمامی شرکت ها به تعداد مساوی سهم داشته باشد شاخص قیمت هم وزن میزان بازدهی آن پرتفوی را نشان می دهد.

شاخص سهام شناور آزاد:

سهام شناور آزاد به درصدی از سهام شرکت گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم شدند؛ قابلیت نقدشوندگی سهام شناور آزاد زیاد است.
شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود تنها با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود و همان میانگین قیمت و سود سهام ها با تاثیر وزنی آنها است یعنی شاخص سهام شناور آزاد نشان دهنده ی بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار است و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص می گذارد.

برای آگاهی بیشتر درباره سهام شناور آزاد پیشنهاد می کنیم این مطلب را مطالعه بفرمایید: سهام شناور آزاد چیست؟!

شاخص صنعت:

بازدهی صنایع مختلف را به تفکیک نشان می دهد و مانند شاخص کل محاسبه می شود؛ این شاخص نشان دهنده ی میانگین بازدهی سرمایه گذاران در آن صنعت است. مانند شاخص صنعت خودرو یا صنعت پتروشیمی و…

برای مثال اگر شاخص صنعت بیمه رشد کرده باشد نشان دهنده ی رشد بازدهی سهام شرکت های فعال در صنعت بیمه به واسطه ی افزایش قیمت و سود آنها است.

شاخص صنعت برای تحلیل و مقایسه وضعیت صنعت ها برای سرمایه گذاری به کار برده می شود اما رشد یک شاخص صنعت لزوم بر رشد تمامی شرکت های فعال در آن صنعت نمی باشد بلکه این شاخص میانگین بازدهی را نشان می دهد و طبیعتا رشد برخی شرکت ها می تواند بر خلاف جهت شاخص باشد مثلا ممکن است شاخص صنعت خودرو طی یک سال رشد کرده باشد اما شرکت خودروسازی کوچکی در همین مدت بازدهی منفی داشته اما بازدهی مثبت شرکت های بزرگ فعال در آن صنعت موجب رشد مثبت شاخص شدند.

شاخص بازار اول:

میانگین بازدهی شرکت های بازار اول بورس را نمایش می دهد.برای مثال پرتفویی را در نظر بگیرید که سهام شرکت های عضو در بازار اول بورس را متناسب با بزرگی آنها دارد شاخص بازار ائل نشان دهنده ی میزان سود و زیان این پرتفوی می باشد.

شاخص ۵۰ شرکت فعال تر:

هر ۳ ماه یکبار سازمان بورس ۵۰ شرکتی که بیشترین معاملات را در بازار داشته معرفی میکند و شاخص ۵۰ شرکت فعال تر میانگین بازدهی این شرکت ها را نشان می دهد که طی این مدت سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.

در بین فعالین بازار بورس شاخص های زیاد دیگری تعریف شده که به تناسب فعالیت در بازار به آنها پرداخته می شود ماننده شاخص قیمت مالی،شاخص ۳۰ شرکت بزرگ،شاخص بازار دوم و …