مدیریت سرمایه چیست؟

مفهوم مدیریت سرمایه انسانی

هر فردی در هر شغلی که کار می کند از طریق تجربه و آموزش به مهارت هایی دست پیدا می کند. با گذشت زمان دانش و بهره وری آنها زیاد و بر موفقیت سازمان تاثیر می گذارد.

بهره وری سازمان همراه با توسعه دانش و تجربه کارکنان ارتقا می یابد. لذا سازمان با توسعه دانش ومهارت کارکنان، آنها را تبدیل به سرمایه های سازمانی می کند.

با گذشت زمان کارکنان نقش اصلی در موفقیت سازمان خواهند داشت. به این سرمایه نهفته در کارکنان سرمایه انسانی می گویند. برای درک مفهوم مدیریت سرمایه انسانی (Human Capital Management)، بهتر است ابتدا معنی خود سرمایه (Capital) را بررسی کنیم.

سرمایه به کالاهای بادوام از پیش تولید شده می گویند که بیشتر به تولید محصولات و خدمات کمک می کند. به بیان ساده تر، سرمایه به هر نوع محصول یا خدمت تولیدشده گفته می شود که افراد یا سازمان را در تولید و ارائه ستاده باکیفیت توانمند می سازد.

به عبارت دیگر سرمایه نقش کاتالیزگر را در بهره وری سازمان ها دارد. (کاتالیزورها مواد شیمیایی هستند که در فرایندهای شیمیایی باعث افزایش سرعت واکنش می‌شوند و در اینجا به معنی افزایش اثربخشی و بهره وری است)

سرمایه انسانی چیست؟

کارکنان شاهراه یا قلب هر سازمانی محسوب می شوند. هیچ سازمانی بدون کارکنانش قادر به بقا نیست. سازمان ها با کمک افراد راه اندازی و به موفقیت و بهره وری نائل می شوند.

کارکنان بخش زیادی از وقتشان را در ادارات و دفاتر مشغول کار هستند و در راستای تحقق اهداف و آرمان های سازمان تلاش می کنند. اگر کارکنان همیشه برانگیخته شوند، نسبت به سازمان احساس وابستگی و تعلق می کنند. در نتیجه نهایت تلاششان را بکار می گیرند تا هداف سازمان محقق شود.

هر کارمند در هر شغلی که کار می کند از طریق تجربه، آموزش و مشاهده مجموعه مهارت هایی را کسب می کند. بنابراین کارکنان با ارتقا دانش خود، بهره وریشان را نیز بهبود می بخشند. در نتیجه به موفقیت سازمان کمک می کند. “به توسعه دانش و تجربه کارکنان در طول مسیر شغلی و کاری که به افزایش بهره وری سازمان کمک می کند” سرمایه انسانی می گویند.

هرکارمندی در طول مسیرکاری خود در سازمان تلاش می کند تا با ارتقا مهارت هایش، به جایگاه بهتری دست یابد. “به مجموعه مهارت ها، صفات، دانش و تخصص کارکنان که بیشترین نقش اصلی را در افزایش بهره وری سازمان دارند” سرمایه انسانی گفته می شود.

هر سازمانی پول و منابع اش را بر روی آموزش کارکنان جدید سرمایه گذاری می کند. در مقابل کارکنان تلاش می کنند، دانش موجود خود را ارتقا بخشند تا به افزایش بهره وری سازمان کمک کنند. اصطلاح سرمایه انسانی توسط لویس (Lewis) در کتاب “Economic Development with Unlimited Supplies of Labor” معرفی شد.

مدیریت سرمایه انسانی چیست؟

مدیریت سرمایه انسانی به مدیریت کارکنان سازمان اشاره دارد که در رسیدن به بهره وری کلی سازمان نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. اگر بخواهیم از دیدگاه یک غیر متخصص آن را تعریف کنیم، به مدیریت نیروی کار سازمان، مدیریت سرمایه انسانی می گویند.

مدیریت سرمایه انسانی به عنوان فرایند جذب، آموزش، مدیریت و نگهداشت کارکنان تعریف می شود که در فرایندهای سازمانی و تحقق اهداف نقش موثری دارند. بعلاوه بیشتر بر روی نحوه برخورد سازمان با کارکنان تمرکز دارد. به کارکنان نباید تنها به عنوان کارگر محض نگاه کنید. مدیران ارشد باید متضمن رشد و توسعه همه کارکنان در سازمان باشند تا متعاقبا آنها منجر به رشد و توسعه سازمان شوند.

هدف اصلی هر سازمانی باید آموزش کارکنان باشد تا در آینده تبدیل به منابع کارامدی شوند. در مدیریت سرمایه انسانی، کارکنان منابع مهم سازمانی هستند که نقش قابل توجهی در بهره وری سازمان ایفا می کنند.

توسعه و مدیریت افراد درسازمان درکنار حوزه های اصلی مسئولیت پذیریشان، آنها را در آینده تبدیل به منابع حیاتی سازمان می کند. همچنین با تضمین به مشارکت و کمک در سازمان، نقش صد در صدی را در موفقیت سازمان ایفا می کنند.

انواع سرمایه‌ گذاری‌ بلند مدت چیست ؟

با توجه به تعاریف حسابداری، سرمایه‌ گذاری بلند مدت به سرمایه‌ گذاری‌هایی اطلاق می‌شود که زمان نقدشوندگی بیشتری نسبت به سایر سرمایه‌ گذاری‌ها مانند پول نقد یا دارایی‌های مالی داشته باشد. در بازارهای امروز عمدتاً بازه زمانی برای سرمایه‌ گذاری بلند مدت حداقل یک سال در نظر گرفته می‌شود و هدف از این نوع سرمایه‌ گذاری کسب درآمد و سود بیشتر بر روی اصل سرمایه است. در این مقاله سعی شده تا به این سوال پاسخ دهیم که « انواع سرمایه‌ گذاری‌ بلند مدت چیست ؟»

سرمایه‌گذاری بلند مدت برای افرادی مناسب است که قصد کسب درآمد مکمل درآمد اصلی خود، افزایش ثروت، در جریان نگه داشتن پول با هدف‌های بلند مدت را دارند. انتخاب نوع سرمایه‌ گذاری بلند مدت می‌تواند براساس اهداف افراد، زمان مورد نظر، میزان سرمایه، شرایط اقتصادی و بازارهای فعال موجود متفاوت باشد. از این رو نقش سرمایه‌‍‌ گذار در این نوع سرمایه‌ گذاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همه چیز به تصمیم‌های او بستگی دارد.

در حقیقت با وجود نرخ‌های بهره موجود در بازار و افزایش نرخ تورم در شرایط کنونی، انتخاب نوع سرمایه‌گذاری کمی با پیچیدگی مواجه شده است و افراد باید به دنبال گزینه‌هایی با امنیت سرمایه‌گذاری بالا باشند تا ارزش فعلی پول آن‌ها کاهش پیدا نکند. در این جا است که رشد سرمایه اهمیت پیدا می‌کند و در حالی که ممکن است انواع ریسک‌های موجود در بازار بر آن‌ها اثر بگذارد، ولی در بلند مدت این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند ریسک‌ها را پشت سر گذاشته و در طی زمان ارزش سرمایه را افزایش بخشند.

به صورت خلاصه می‌توان اظهار داشت که اگر سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت را حفظ ثروت در نظر بگیریم، سرمایه‌گذاری بلندمدت افزایش ثروت است.

سرمایه‌گذاری بلندمدت در دارایی‌های متنوع در واقع سبدی از سرمایه است که درآمدی در آینده ایجاد می‌کند و با پذیرش میزانی ریسک به دنبال بازده‌های بالاتر است؛ گزینه‌های سرمایه‌گذاری متفاوتی با سطوح ریسک‌ مختلف وجود دارد و نیاز است که یک سرمایه‌گذار بلند مدت همه این گزینه‌ها را بررسی کند و برای کسب بهترین نتیجه درصدی از هر کدام را در سبد سرمایه‌گذاری قرار دهد.

در این بخش به چند نوع سرمایه‌گذاری بلندمدت موجود در بازار در ایران اشاره خواهیم کرد:

مدیریت دارایی های فیزیکی چیست؟

با شدت گرفتن تغییرات در جهان و همچنین نیاز به حداکثر رسانی بهره­‌وری در تمامی منابع سازمان‌­ها، مدیریت دارایی­ های فیزیکی یکی از اصلی‌­ترین فعالیت­‌ها و راهبردهای سازمان‌­های صنعتی و خدمات زیر بنایی را شکل داده است. در بسیاری از صنایع، از جمله ابنیه، ناوگان حمل و نقل، شبکه­‌های زیرساختی و تجهیزات تولیدی، دارایی فیزیکی نقش اصلی را در ارزش آفرینی دارد. به اصطلاح به این سازمان‌ها دارایی محور گفته می‌­شود. در این سازمان­‌ها در عمل مدیریت یکپارچه و سیستماتیک این دارایی‌­­ها به مهم‌ترین فعالیت سازمان تبدیل می‌­شود. از این رو مدیریت دارایی­ های فیزیکی به یک فعالیت حیاتی تبدیل گشته و نیاز به توجه ویژه را می­‌طلبد. به نظر شما تعریف مدیریت دارایی های فیزیکی چیست؟

تاثیر دارایی­ های فیزیکی در خلق ارزش در صنایع مختلف

مدیریت دارایی­ های فیزیکی چیست؟

برای تعریف مدیریت دارایی­ های فیزیکی مجموعه متنوعی از تعاریف و تعابیر ارائه شده است. در اولین تعریف رسمی ارائه شده، مدیریت دارایی­ های فیزیکی به صورت ” مجموعه شيوه­‌ها و فعاليت‌­هايي منظم و هماهنگ كه سازمان از طريق آن دارايي‌­ها و نيز هزينه‌­ها و ريسك­‌ها و عملكرد آن‌ها را در طي چرخه عمر دارايي­‌ها، با هدف تحقق برنامه استراتژيك سازماني، به طور بهينه و پايدار مديريت مي­‌كند.” تعریف شد. پس از آن در استاندارد ایزو 55000 مدیریت دارایی ­های فیزیکی با عبارت ” مجموعه اقدامات هم‌راستا و هماهنگ سازمان در ارزش­ آفرینی از دارایی‌­ها” شرح داده شد. در هر دو تعریف مدیریت دارایی ­های فیزیکی به اقداماتی هم‌راستا برای بهینه‌سازی ارزش‌­ها (سطح مطلوب ریسک، هزینه‌­ها و عملکرد دارایی­‌ها) بر اساس اهداف سازمانی (رضایت ذینفعان، برآورد انتظارات مالی، توجه به اصول توسعه پایدار) تاکید شده است. به صورت خلاصه، برای رسیدن به اهداف و چشم انداز سازمان، مدیریت دارایی­ های فیزیکی مجموعه تصمیمات، برنامه‌­ها و فعالیت­‌های یکپارچه در سطوح مختلف سازمان و در طول چرخه عمر یک دارایی­ فیزیکی است.

چرا مدیریت دارایی ­های فیزیکی؟

در تمامی جهان و از جمله ایران، سازمان­‌ها تحت فشار روز افزونی برای افزایش بهره‌­وری خود هستند. ریسک­‌ها و فرصت­‌های متنوعی هر روز ظهور می­‌کنند و الزامات مدیریت سازمان متناسب این ریسک­‌ها و فرصت­‌ها در حال تغییر است. مجموعه این عوامل سازمان­‌های را با انواع مختلفی از چالش‌­ها رو در رو می‌کند. از جمله این چالش‌­ها می­‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• افزایش تقاضا و متغیر بودن انتظارات مشتریان و سهام‌داران
• افزایش سطح استانداردها و الزامات در حوزه‌های ایمنی و محیط زیست
• تغییرات فناوری و نیاز به تغییر مداوم برای همگام بودن با تغییرات
• کمبود در نیروی انسانی متخصص و پویا
• لزوم آموزش و به‌­روزرسانی مداوم توانمندی­‌های فنی و سیستمی کارکنان
• جهانی شدن هرچه بیشتر کسب‌و‌کارها و تاثیرپذیری صنایع از مناسبات بین‌المللی

به صورت ویژه برای سازمان­‌های دارای محور، مدیریت پویا و بهینه این چالش­‌ها از اثرات سازمان­دهی یک ساختار مدیریت متعالی در خصوص دارایی­‌های فیزیکی است.

اهداف مدیریت دارایی ­های فیزیکی

همانطور که اشاره شد هدف اصلی در مدیریت دارایی ­های فیزیکی، توانمندسازی سازمان در رسیدن به اهداف خود با استفاده بهره‌­ور و ارزش آفرین از دارایی‌­ها است. ارزش­‌ها در سازمان­‌های مختلف بر اساس اهداف و راهبردهای آن سازمان و انتظارات ذی­نفعان اصلی مشخص می­‌شود. اما به صورت کلی می­‌توان اهداف مدیریت دارایی ­های فیزیکی در سازمان­‌های دارایی محور را به صورت ذیل برشمرد:

• افزایش رضایتمندی ذی­ نفعان (مشتریان، صاحبان سهام، کارمندان و …) از عملکرد کلی سازمان
• افزایش بهره‌­وری در استفاده از سرمایه­‌ها و دارایی­‌های سازمان
• بهبود عملکرد در حوزه­‌های اصلی چون قابلیت اطمینان و کاهش اتلافات
• افزایش کارایی، دقت و شفافیت در تصمیم‌­گیری‌­های سازمان
• افزایش عمر اقتصادی دارایی­ های فیزیکی ، در کنار کاهش هزینه‌­های چرخه عمر دارایی­ های فیزیکی
• مدیریت ریسک‌­ها و فرصت­‌های سازمان در مدیریت عملکرد عملیاتی، مالی، HSE
• مشخص شدن سطح مطلوب خدمات دارایی‌ها بر اساس اهداف و برنامه‌های مدیریت دارایی‌ها
• افزایش بهره‌­وری در مدیریت زنجیره تامین کالا و تجهیزات و بهینه سازی سطح سرمایه‌­گذاری سازمان­‌ها

تحول و تکامل مدیریت دارایی­ های فیزیکی

می­‌توان ادعا داشت که قدمت مدیریت دارایی ­های فیزیکی شاید به قدمت تمدن بشر بر می­‌گردد. از زمانی که انسان موفق به ساخت و استفاده از ابزار در تولید کشاورزی، حتی پیش­ از آن در مدیریت سرمایه چیست؟ دوران شکارگری، شده است، صیانت از این دارایی‌­ها و ارتقا کیفیت و کارایی آن‌ها از مهم‌ترین دغدغه­‌های بشر بوده است. اما پس از عصر انقلاب صنعتی و با شتاب­‌گیری روند صنعتی­ شدن، توجه به اهمیت مدیریت بهره­‌ور تجهیزات روز افزون بوده است. موضوع نگهداشت نظام­‌مند تجهیزات و حفظ کارایی­ آن‌ها در تولید، با شروع عصر اتوماسیون و ورود ربات‌­ها به صنعت در دهه 1970 جلوه دیگر یافت و واحدهای مستقل نگهداشت در سازمان­‌های صنعتی ایجاد گشت. کم کم در سازمان­‌های بلوغ یافته توجه به دیگر مراحل چرخه عمر دارایی از جمله برنامه ریزی و مهندسی و ایجاد نگاه یکپارچه و کل‌نگر برای تولید بیشترین ارزش از دارایی‌­ها ضروری دیده شد. مدیریت دارایی­ های فیزیکی حاصل توجه مدیران صنایع به این موضوع و تکامل دانش و تجربه در این زمینه است. آنچه در دهه هفتاد میلادی با عنوان زحمت اجباری (Necessary Evil) و در سطح کارگاه­‌های تعمیرات صنایع شناخته می­‌شد، امروزه، با جاری شدن نگاه نظام­‌مند به کل چرخه عمر، به یکی از پیش­‌نیاز­های اصلی در تدوین برنامه­‌های راهبردی سازمان تبدیل شده است.

تکامل مدیریت دارایی ­های فیزیکی و تفکر سازمانی

دامنه مدیریت دارایی های فیزیکی

فعالیت­‌های حوزه مدیریت دارایی ­های فیزیکی به دلیل تنوع و پراکنده بودن آن‌ها در سازمان­‌های مختلف به روش‌­های مختلفی تعبیر می‌­شود. اما نیاز است که به صورت مشخص دامنه مدیریت دارایی ­های فیزیکی در سازمان­‌ها دارایی محور مشخص شد. به صورت کل می­‌توان دو بعد اصلی را برای مدیریت دارایی­ های فیزیکی مشخص کرد و بر اساس آن فعالیت­‌های منظم و یکپارچه را تعریف کرد. این ابعاد اصلی عبارتند از سطوح کسب و کار (Business Levels) و فعالیت‌های چرخه عمر.

سطوح کسب و کار: در ذیل فعالیت‌های سطح مدیریت کل سازمان، سطوح اصلی در مدیریت دارایی های فیزیکی به سه سطح مدیریت مجموعه سبد دارایی‌ها، مدیریت سیستم دارایی‌ها و مدیریت دارایی تقسیم می­‌شود. در هر کدام از این سطوح مجموعه فعالیت­‌های اصلی مختص آن سطح تعریف می‌شود.

• سطح مدیریت سازمان: اهداف و راهبردهای اصلی سازمان در بهره‌گیری از مجموعه دارایی­‌های سازمان مشخص می‌­شود.
• سطح مجموعه (Portfolio) دارایی های فیزیکی: بهینه‌سازی سرمایه­‌گذاری روی دارایی­‌های فیزیکی، بازگشت بهینه سرمایه و برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار فعالیت اصلی است.
• سطح مدیریت سیستم­‌های دارایی: پایدار­سازی عملکرد و بهینه سازی هزینه­‌ها و ریسک­‌های فعالیت اصلی را شکل می‌­دهد.
• سطح مدیریت دارایی‌ها: مدیریت فعالیت­‌های یکپارچه در چرخه عمر برای بهینه­‌سازی اثرگذاری و کارایی از هر دارایی­ در این سطح انجام می­‌پذیرد.

فعالیت‌های چرخه عمر: عمر یک دارایی را می‌­توان به چند مرحله مشخص و قابل تفکیک تقسیم کرد. در گام اول دارایی انتخاب، طراحی و ساخته با خریداری می­‌شود. سپس مراحل بهره‌برداری و نگهداشت از دارایی آغاز می­‌گردد. در این مرحله از چرخه عمر که بیشترین زمان را به خود اختصاص می­‌دهد می­‌توان مجموعه فعالیت‌­های بهبود عملکرد و ساختار را نیز برای دارایی در نظر گرفت اما در نهایت دارایی وارد مرحله بازسازی کلی و یا تعویض و اسقاط می­‌شود. در هر کدام از این مراحل فعالیت‌­ها ویژه‌­ای برای افزایش بهره­‌وری از دارایی‌­های قابل تعریف است. به طور مثال می­‌توان به اجرای برنامه­‌های مهندسی سیستم در مرحله طراحی و ساخت، اجرای تحلیل­‌های نگهداشت مبتنی بر قابلیت اطمینان (RCM) در مرحله بهره‌برداری و نگهداشت و اجرای تحلیل‌های هزینه چرخه عمر در زمان تصمیم‌گیری برای ساخت، خرید و یا تعویض دارایی اشاره کرد. انجام به موقع هر کدام از این فعالیت‌­ها می‌­تواند اثر ویژه‌­ای در افزایش بهره­‌وری و ارزش آفرینی دارایی در کل چرخه عمر داشته باشد.

بودجه بندی سرمایه ای چیست و چه اهمیتی دارد؟

بودجه ی سرمایه ای خلاصه ای است از سرمایه گذاری های برنامه ریزی شده در دارایی های ثابت. بودجه بندی سرمایه ای کل فرآیند تجزیه و تحلیل طرح ها و تصمیم گیری در این باره است که کدام یک را باید در بودجه سرمایه ای بگنجانیم. به عبارت دیگر بودجه بندی سرمایه ای عبارت است از، فرآیند تصمیم گیری برای تعیین مخارج سرمایه ای در دوره بودجه.
بودجه بندی سرمایه ای شامل، برنامه ریزی هزینه ها برای یک پروژه با یک چرخه ی حداقل یک ساله، اما مدیریت سرمایه چیست؟ نکته ای که وجود دارد این است که بودجه بندی سرمایه ای برای مردم فقط در مسائل مالی حسابداری مهم نیست، بلکه حتی در تجارت و کسب و کار برای آن ها ضروری به نظر می رسد برای مثال: یک بازاریاب یا مدیر تولید که یک محصول جدیدی را تولید می کنند باید مسبت به رویه های بودجه بندی سرمایه ای شرکت آشنایی داشته باشد.

تعریف بودجه بندی سرمایه ای

بودجه بندی سرمایه ای عبارت است از برنامه ریزی، ارزیابی و انتخاب طرح های سرمایه گذاری که در دوره های بلند مدت دارای بازده می باشد. بودجه بندی سرمایه ای، در واقع فرآیند تصمیم گیری برای تامین مخارج سرمایه ای در دوره بودجه یا فرآیند تشخیص ارزیابی، طرح ریزی و پشتیبانی مالی پروژه های عمده ی سرمایه گذاری واحدهای تجاری است.

در همه ی شرکت‌ ها فهرستی از طرح‌ها و پروژه‌ها، جهت برآورد هزینه‌های سرمایه‌ای توسط مدیران میانی و عملیاتی، تهیه می‌شود و پس از انجام بررسی‌ها و برگزاری جلسات، برخی از این طرح‌ها انتخاب می‌شوند، سپس بودجه سرمایه‌ای تهیه و جهت تصویب به هیئت مدیره ارائه می‌ شود.

هدف بودجه بندی سرمایه ای

هدف بودجه بندی، شناسایی و تعیین فرصت ها و طرح هایی است که ارزش آن ها بیش از هزینه آن ها است، البته علاوه بر این، هدف بودجه‌بندی سرمایه‌ای، به حداکثر رساندن ثروت سهامداران است.

اهمیت بودجه بندی سرمایه ای

بودجه بندی سرمایه ای یکی از مهم ترین قسمت های تصمیم گیری و مدیریت است. اهمیت وجوه (منابع) به کار گرفته شده و همچنین زمان لازم جهت بازیافت سرمایه گذاری ها، انجام تجزیه و تحلیل های دقیق و قضاوت های معتبر را ضروری می سازد. هزینه های سرمایه ای موجب ایجاد تعهدات بلند مدت، به منظور تحصیل منافع آتی می گردد. این مخارج، هدف های اساسی واحد تجاری را تحت تاثیر قرار می دهند و بر موقعیت اقتصادی شرکت آثار بلند مدت و عمده ای دارند.
از آن جایی که منافع حاصل از هزینه های سرمایه ای، طی یک دوره زمانی نسبتاً طولانی حاصل می شود، لذا اشتباهات مدیریت در این زمینه می تواند باعث شود که واحد تجاری طی سال های متمادی هزینه های هنگفتی را متحمل گردد.

بودجه بندی سرمایه ای فرآیند تشخیص، ارزیابی، طرح ریزی و پشتیبانی مالی پروژه های سرمایه گذاری در واحدهای سازمانی است. تصمیماتی که در ارتباط با بودجه بندی سرمایه ای اتخاذ می شوند تا حدود زیادی بر موفقیت سازمان در دستیابی به هدف های تعیین شده اثر می گذارد، بنابراین بودجه بندی سرمایه ای نقش عمده ای را در موفقیت های بلند مدت این واحد ها ایفا می کند.
کنترل صحیح هزینه های سرمایه ای از طریق بررسی و ارزیابی هر یک از درخواست ها و قبل از وقوع هزینه های مزبور اعمال می گردد. اعمال کنترل های مدیریت مستلزم دریافت اطلاعاتی در ارتباط با برآوردهای مهندسی، حجم مورد انتظار فروش، هزینه های تولید و هزینه های توزیع و فروش می باشد. مدیریت معمولاً نسبت به انطباق فعالیت ها با اهداف بلند مدت واحد تجاری اعتقاد راسخ دارد و اساساً تمایل بر آن است که از بهبود وضعیت مالی واحد تجاری در نتیجه ی انجام طرح، اطمینان حاصل شود.

عوامل موثر بر تصمیمات بودجه بندی سرمایه ای

در ادامه به بررسی عواملی که ممکن است بر تصمیمات سرمایه گذاری مدیران اثر بگذارند، می پردازیم.

تاثیر شرایط اقتصادی در بودجه بندی سرمایه ای

شرایط اقتصادی و تغییرات آن، بر عملیات تجاری و نحوه تصمیم گیری مدیران موثر است. در شرایط مساعد اقتصادی مدیران به افزایش سرمایه گذاری، ایجاد ظرفیت تولیدی جدید و آمادگی برای تأمین تقاضای بیشتر مشتریان تمایل دارند، در چنین شرایطی ممکن است حتی ظرفیت های اضافه بر نیاز ایجاد شود تا از صرف مخارج بیشتر در دوره های آینده پرهیز گردد. میزان و نحوه تأثیر تغییرات اقتصادی بر یک واحد تجاری و تولیدی معمولاً به ماهیت کار و تجارت آن بستگی دارد.

سیاست های رشدی در بودجه بندی سرمایه ای

بسیاری از واحدهای تجاری و تولیدی در حال پیشرفت، بیش از توان مدیریت خود، پروژه های سرمایه گذاری سودآور در اختیار دارند. در این گونه موارد به جای قبول کلیه پروژه های سود آور، تنها پروژه هایی پذیرفته می شوند که بتوانند این شرایط را با موفقیت اداره کنند و به موقع به اجرا در آورند، بدهی است که این گونه پروژه ها از صدر فهرست اولویت ها انتخاب می شوند.

ارزیابی مخاطره در بودجه بندی سرمایه ای

در بودجه بندی سرمایه ای، اصطلاح مخاطره به معنای نوسانات احتمالی در وجوه نقدی مورد انتظار پروژه های سرمایه گذاری، به کار برده می شود. این مخاطره معمولاً در مدل های بودجه بندی سرمایه ای در نظر گرفته نمی شود و تنها کاری که در این مورد انجام می گیرد، اهمیت و بها دادن بیشتر به وجوه نقد حاصل در زمان های نزدیک تر است. در برخی موارد، مدیریت ممکن است پروژه های سرمایه گذاری سودآور را به دلیل مخاطره زیاد آن حذف کند یا در مواردی، این گونه پروژه ها را در طبقه ی مجزایی مورد ارزیابی قرار دهد.

عوامل ادراکی در بودجه بندی سرمایه ای

مدل های ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری، الزاماً و در کلیه موارد به اتخاذ تصمیمات بهینه منجر نمی شود، زیرا برخی از مدیران معتقدند که سال ها تجربه به همراه درک مسائل تجاری از مهم ترین عوامل ارزنده در تصمیم گیری های بودجه بندی سرمایه ای است، البته در عمل مدیران موفقی وجود دارند که بدون استفاده از مدل های ریاضی، تصمیمات مناسب بودجه بندی سرمایه ای را انتخاب کرده اند.

نقش مدیریت مالی در بودجه بندی سرمایه ای

ارزیابی مالی طرح های سرمایه گذاری بر عهده مدیران مالی است، پس به همین دلیل باید به دو نوع سرمایه گذاری توجه شود:

1- سرمایه گذاری هایی که هدف آن ها مستقیماً افزایش فروش و سود شرکت است.
2- سرمایه گذاری هایی که هدف آن ها کاهش هزینه ها و در نتیجه افزایش سود شرکت است.

ماهیت این سرمایه گذاری ها به گونه ای است که پس از تصمیم گیری، سودآوری شرکت برای چندین سال تحت تأثیر قرار می گیرد. از دیدگاه مدیریت مالی، هدف بودجه بندی سرمایه ای عبارت است از گزینش آن دسته از طرح های سرمایه گذاری بلند مدت که انتظار می رود با اجرای این طرح ها، ثروت صاحبان سهام به حداکثر برسد.

شرایط اقتصادی به طور مداوم در حال تغییر است و حتی بهترین پیش بینی های مرتبط با عملیات آتی با گذشت زمان تجدید نظرهایی را ایجاب می کند. به موازات تحصیل اطلاعات جدید در ارتباط با تقاضا برای محصولات واحد تجاری، تغییرات تکنولوژیکی، بهای تمام شده تولید و طرح های سرمایه گذاری باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد و در صورت لزوم تغییراتی در آن ها اعمال گردد، اطلاعات جدید، بخش هایی از واحد تجاری را مشخص می کند که تعهدات مالی بیشتری را توجیه می کند یا توقف پروژه ای را که به طور دائمی زیان ده است توصیه می نماید. اشتباهات و موفقیت های گذشته، راهنمای تشخیص نقاط قوت و ضعف فرآیند بودجه بندی سرمایه ای محسوب می شود.

مراحل اجرایی بودجه بندی سرمایه ای

– تشخیص و شناسایی طرح های سرمایه گذاری
– ارزیابی و تعیین مطلوبیت هر یک از طرح ها
– گزینش طرح مطلوب
– طبقه بندی طرح ها و انتخاب بهترین آن ها در صورتی که وجوهِ موجود برای تأمین مالی مجموعه ای از سرمایه گذاری ها کافی نباشد.
– تجزیه و تحلیل نتایج تصمیمات گذشته، که در مورد طرح های سرمایه گذاری گرفته شده است.

احتمال دارد برخی طرح های سرمایه گذاری در یکی از مراحل فوق رد شوند. اجرای یک طرح وقتی متوقف می شود که مدیران شرکت اطمینان یابند که ادامه آن تاثیری در افزایش ثروت سهامداران نخواهد داشت. بودجه بندی سرمایه ای را غالبا فرآیندی پویا می دانند، زیرا می تواند طرح های مختلف را به صورت مستمر شناسایی کند.

2مورد از مفروضات بودجه بندی سرمایه ای

در بودجه بندی سرمایه ای 2 مورد مفروضات وجود دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

1. به حداکثر رساندن سود سهامداران

مبنای اصلی رد یا قبول طرح های مختلف سرمایه گذاری، نقشی است که این طرح ها در افزایش ثروت سهامداران شرکت ایفا می کند، در غیر این صورت به سایر اهداف شرکت برای تصمیم گیری در این خصوص، توجه نمی شود.

2.قطعی بودجه میزان درآمد و هزینه ها

کل درآمد ها و هزینه های مربوط به هر یک از طرح های سرمایه گذاری به صورت قطعی، قابل تعیین هستند. در این خصوص روش هایی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توان با کمترین اشتباه مقادیر را پیش بینی کرد.

7 طرح سرمایه گذاری در بودجه بندی سرمایه ای

در بودجه بندی سرمایه ای از طرح های سرمایه گذاری استفاده می شود که در ادامه به بررسی 7 مورد از آن ها می پردازیم.

1.پروژه های مستقل

طرح هایی هستند که از دیگر طرح های سرمایه ای تاثیر نمی پذیرند.

2.پروژه های غیر مستقل (وابسته)

چنان چه جریانات نقدی طرح اول ما از جریانات نقدی طرح دوم ما تاثیر پذیرفت، طرح اول طرحی غیر مستقل (وابسته) به طرح دوم خواهد بود. طرح های غیر مستقل را با توجه به ماهیت وابستگی می توان به دو بخش تقسیم نمود.

الف) اگر به واسطه تصمیم گیری مدیران، طرح دوم به نوعی اجرا شود که سود طرح اول را افزایش دهد یا هزینه طرح اول را کاهش دهد، به طرح دوم مکمل طرح اول گفته می شود.

ب) اگر تصمیم گیری به گونه ای باشد که بخشی از هزینه های اجرای طرح های جدید از محل فروش پروژه های قدیمی جبران شود این دو پروژه جانشین هم محسوب می شوند.

3. پروژه های ناسازگار

چنان چه با ارزیابی یک پروژه، پروژه های دیگر منتفی شود، به این پروژه های رقیب گفته می شود.

4. جریان های ورودی و خروجی به صورت نقد

داده هایی که از آن ها برای قضاوت و ارزیابی پیشنهادهای سرمایه گذاری استفاده می شود، جریان های نقدی هستند، نه ارقام مربوط به سود طرح، زیرا شرکت برای پرداخت سودهای سهام عادی و ممتاز به پول نقد نیاز دارد و اگر بتواند از محل سرمایه گذاری ها بازده نقدی به دست آورد، دیر یا زود ورشکست خواهد شد. جریان های نقدیِ ورودی و خروجی به صورت سالانه محاسبه می شوند، یعنی وجوه نقد فقط یک بار در سال به داخل شرکت یا به خارج از آن جریان می یابد.

5- الگوهای متعارف جریان های نقدی یک طرح

معمولا هر نوع سرمایه گذاری با جریان نقدی خروجی آغاز می شود و بودجه حاصل از اجرای طرح، نشان دهنده جریان نقدی ورودی به شرکت است.

اگر برای جریان های خروجی علامت (-) و برای جریان های ورودی علامت (+) انتخاب کنیم، آنگاه جریان نقدی متعارف را یک سلسله جریان نقدی که فقط یکبار تغییر جهت می دهد تعریف می کنیم.
برای مثال: +،+،+،- یک الگوی جریان نقدی متعارف شناخته می شود، اما اگر به صورت -،+،+،- باشد نمی توان آن را جریان نقدی متعارف نامید، زیرا این جریان دوباره تغییر جهت داده است.

6. ثابت بودن و مشخص بودن نرخ بازده مورد توقع

معمولا نرخ بازده مورد توقع، حداقل نرخی است که شرکت باید به دست آورد تا این که ثروت سهامداران آن کاهش نیابد. نرخ بازده مورد توقع را (هزینه ی سرمایه) می نامند.

7. عدم وجوه جیره بندی سرمایه ای

اگر شرکتی وجوه لازم را برای اجرای تمام طرح های خود در اختیار داشته باشد، می گوییم شرکت با مسأله (جیره بندی سرمایه) رو به رو است و در چنین مواردی باید از اجرای بعضی از طرح ها دست بردارد.

سرمایه در حسابداری

وجود سرمایه در اکثر مشاغل و کسب و کار ها یک نیاز اولیه و مهم جهت استارت و کسب درآمد می باشد ، سرمایه در حسابداری و چگونگی مدیریت آن برای برنامه ریزی های بودجه و هزینه بسیار مهم و اساسی است. سرمایه یک مفهوم مدیریت سرمایه چیست؟ اساسی در تجارت است ، هر شرکتی که از سرمایه بیشتری برخوردار باشد نسبت به رقبای خود عملکرد مناسب و بهتری دارد .

ساده ترین راه جهت مدیریت سرمایه و اطلاع از مانده آن و همچنین تمامی عواملی که بر کاهش یا افزایش آن تأثیر می گذارند ، استفاده از نرم افزار حسابداری می باشد . اما برخی از مشاغل تازه تأسیس و نوپا ترجیح می دهند این کار را به صورت دستی انجام دهند .

سرمایه در حسابداری چیست ؟

سرمایه در حسابداری شامل وجوه نقد و سایر دارایی های مالی است که توسط یک فرد یا تجارت نگهداری می شود و تمامی منابع مالی مورد استفاده برای رشد و پیشرفت و ایجاد ثبات مالی است. سرمایه می تواند شامل وجوهی باشد که در حساب سپرده نگهداری می شود ، یا ماشین آلات ملموس مانند تجهیزات تولید ، ماشین آلات ، ساختمان های ذخیره سازی و غیره که از ارزش پولی بالایی برخوردار هستند.

به این نکته هم توجه داشته باشید که اقلام و مواد اولیه ای که در تولید از آن ها استفاده میکنید ، جزء سرمایه تلقی نمی شود . در اینجا به نمونه هایی از انواع سرمایه اشاره می کنیم : موجودی نقد ، املاک و ساختمان ، نرم افزار ها، اتومبیل ها ، نام های تجاری و غیره .

سرمایه می‌تواند دارای معانی مختلف و گوناگونی باشد. معنی دقیق و آشکار آن به مفهومی که کلمه سرمایه در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، بستگی دارد. معمولاً ، به منابع مالی مورد استفاده سـرمایه گفته می‌شود. در حسابداری ، معمولاً با سه نوع سرمایه سروکار داریم ، در ادامه به تشریح هر کدام می پردازیم .

۱.سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه : سرمایه ثبت شده همان حساب سـرمایه در بخش حقوق صاحبان سهام در ترازنامه است. حساب سـرمایه برابر است با تعداد سهام عادی منتشر شده ضربدر قیمت اسمی هر سهم (در ایران قیمت اسمی هر سهم عادی 1000 ریال یا 100 تومان است). به عبارتی حساب سـرمایه نشان می دهد شرکت چه میزان سرمایه از طریق انتشار سهام عادی جذب کرده است.

۲.سرمایه استقراضی : شرکت قادر است با وام گرفتن سرمایه مورد نیاز خود را جذب کند. این سرمایه از نوع بدهی است و می توان آن را از طریق منابع خصوصی یا دولتی بدست آورد. برای شرکت‌های ثبت شده، عموماً به معنای استقراض از بانک‌ ها و سایر مؤسسات مالی یا منتشر کردن اوراق بدهی است. برای مشاغل کوچک (غیر شرکتی)، منابع سرمایه می تواند شامل دوستان و خانواده نیز باشد.

باید این نکته را هم مورد توجه قرار دهید که کلیه بدهی های شرکت به عنوان سرمایه ی استقراضی محسوب نمی شوند ، فقط بدهی هایی که شامل بهره می شوند مانند وام یا اوراق بدهی، در این طبقه قرار می گیرند .

۳.سرمایه در گردش : سرمایه در گردش یک شرکت، نقدینگی شرکت یا دارایی هایی با نقد شوندگی بالا را شامل می شود. به عبارتی دیگر سرمایه در گردش مساوی است با دارایی های جاری منهای بدهی های جاری. این بخش از سـرمایه برای عملیات های روزمره ی شرکت مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین بخوانید : اصول حسابداری چیست؟

سرمایه گذاری چیست؟

سرمایه‌ گذاری روشی است برای بدست آوردن دارایی ، هر فردی که توانایی انجام یک سرمایه گذاری را دارد. ابزار های متعدد و مختلفی برای شروع این کار وجود دارد. این کار می تواند کلان یا بسیار اندک باشد و مهم این است که در این مسیر توانایی افزایش دادن سرمایه را داشته باشید. توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد و مهم است ، که سرمایه گذاری یک فرآیند زمان بر و طولانی است و نیازمند صبر و حوصله دارد. این کار روشی نیست که در آن به راحتی و سریع به ثروت زیاد برسید.

معنی اصلی سرمایه گذاری ، هوشمندانه تر کار کردن است، نه سخت کار کردن. این یک مفهوم کلی از سر مایه گذاری می باشد. اغلب اشخاص برای کسب درآمد بیشتر سخت کار می کنند، و عقیده دارند هر چه سخت تر و بیشتر کار کنید درآمد بیشتری خواهند داشت. که همین موضوع باعث استرس بیشتر این اشخاص می شود. این کار روشی است که به کمک آن می توانید بدون دغدغه ، و استرس درآمد خود را بیشتر کنید. برای داشتن یک سر مایه گذاری معتبر و سود آور نیازمند هوش اقتصادی خوب هستید، تا بهترین تصمیم را برای سرمایه گذاری اموال خود داشته باشید .

به صورت کلی سرمایه ‌گذاری به سه گروه طبقه بندی می شود سرمایه گذاری مالکیتی ، اعتبار دهی و معادل نقدی. همچنین سرمایه گذاری در بخش های مختلفی انجام می شود، مانند : سر مایه گذاری ثابت، سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذاری در سهام، سرمایه گذاری خارجی و غیره . در ادامه به توضیح و تشریح هر کدام از این موارد می پردازیم .

سرمایه گذاری مالکیتی

پر سود ترین و مناسب ترین نوع سرمایه گذاری، سرمایه گذاری مالکیتی می باشد که در ضمن پرخطر ترین نوع سرمایه گذاری نیز محسوب می شود. سرمایه‌ گذاری مالکیتی خود به بخش های مختلفی دسته بندی می شود.

سرمایه گذاری در سهام

سهام مدرکی است برای تعیین و مشخص کردن سهم شما از یک کارخانه یا شرکت. به طور کلی تمام اوراق بهادار نوعی سرمایه‌گذاری مالکیتی می باشد. به عنوان مثال: اگر شما سهام از یک شرکت خریداری کرده باشید، سود شما با توجه به سود آوری شرکت مورد نظر افزایش می یابد. و در نتیجه سهام داران خواهان سهم خود از این سود هستند.

سرمایه گذاری در کسب و کار

زمانی که برای شروع یک کسب و کار پولی یا وجه نقدی را هزینه می کنید ، این روش نیز سرمایه گذاری محسوب می شود. این نوع سرمایه گذاری نوعی از سرمایه گذاری مالکیتی می باشد که بسیار سخت و در مواردی دشوار می باشد. که نوعی کار آفرینی می باشد که بازدهی و سود خوبی به همراه دارد.

سرمایه گذاری در املاک

سرمایه گذاری در املاک به معنی خرید و فروش ملک، زمین و یا اجاره دادن آن ملک می باشد. البته باید توجه داشته باشید ، خانه ای که برای زندگی کردن خریداری می کنید به هیچ عنوان سرمایه گذاری محسوب نمی شود چون باعث افزایش درآمد شما نمی شود گرچه با گذشت زمان قیمت ملک تان افزایش می یابد اما به عنوان یک سرمایه گذاری سودمند از آن نمی توانید بهره مند شوید.

سرمایه گذاری در خرید کالاهای گران قیمت

خرید وسایل عتیقه، طلا، جواهرات می تواند به عنوان سر مایه گذاری بلند مدت باشد. اگر چه‌ این نوع سرمایه گذاری ها زیاد مناسب به نظر نمی رسند اما با گذشت زمان قیمت شان افزایش می یابد که به نوبه خود یک سرمایه گذاری مالکیتی به شمار می آیند .

سرمایه گذاری اعتباردهی چیست

طبقه بعدی سرمایه ‌گذاری، سرمایه گذاری ‌اعتباردهی می باشد. در این روش از سرمایه گذاری مشابه بانک عمل می کنید، این سرمایه گذاری سود و منفعت کمی دارد زیرا خطر کمتری به دنبال دارد ، همچنین نسبت به سرمایه گذاری مالکیتی کم خطر تر و سود کمتری نیز دارد اگر شما اوراق قرضه ی یک شرکت خاصی را داشته باشید، مقدار پول معینی را برای یک دوره‌ی معین دریافت می کنید. اما امکان دارد در طول این مدت ارزش سهام شرکت چند برابر شود یا ارزش سهام سقوط کند اما به هر حال چون اوراق قرضه در اختیار دارید پول خود را دریافت خواهید کرد.

سرمایه گذاری معادل نقدی چیست

سرمایه‌گذاری معادل نقدی، پول نقد محسوب می شود به این جهت که به‌ آسانی می توانید آن را به پول نقد تبدیل کنید. صندوق‌ های سرمایه‌گذاری راحت تر به پول نقد تبدیل می‌شوند، می توانید به راحتی از صندوق سرمایه‌گذاری چک بنویسید و آن را به وجه نقد تبدیل کنید.

برداشت یا افزایش سرمایه توسط سهام داران و شرکا و تأثیر آن بر حساب سرمایه

حالا بررسی می کنیم که افزایش و کاهش در سرمایه چگونه در حسابداری ثبت می شود ، در طول دوره مالی‌ ممکن است اتفاق بیافتد که صاحبان و مدیران شرکت برای تامین هزینه ها و مصارف شخصی خود، مبالغی از صندوق برداشت نمایند. این برداشت ها اگر چه اثر کاهش دهنده در سرمایه دارد ولی ثبت های لازم به منظور کاهش سرمایه در حساب سرمایه انجام نشده و این ثبت ها در حساب دیگری به نام حساب برداشت انجام می گیرد. به این ترتیب میزان سرمایه اولیه و نیز جمع برداشت های صاحب یا صاحبان شرکت مشخص و معین باشد.

در اینجا ، علت امر آن است که برداشت با فرض تحصیل سود و از محل آن انجام شود. بدیهی است با انجام برداشت، حساب صندوق که یکی از حساب ‌های دارایی است معادل مبلغ برداشت شده کاهش می یابد. برای برقراری معادله اصلی ترازنامه، چون این موضوع ارتباطی با بدهی های شرکت ندارد، پس باید حساب دارایی دیگری افزایش و یا سرمایه کاهش یابد.

تفاوت دارایی و سرمایه

در پاسخ به این سوال به تفاوت بین دارایی و سرمایه خواهیم پرداخت و با بیان تفاوت ها و ارائه مثال برای هر کدام به تشریح موضوعات می پردازیم، لطفاً تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

دارایی چیست ؟

با توجه به تعاریف گوناگون حسابداری به هر چیزی که دارای ارزش پولی باشد، هم به صورت نقدی و هم به صورت غیر نقدی دارایی گفته می شود ، دارایی ها به دو گروه تقسیم می شوند که عبارت اند از دارایی های ثابت و دارایی های جاری.

دارایی های جاری به آسانی قابلیت تبدیل شدن به نقدینگی را در حداقل زمان ممکن دارند و یا خود نقدینگی می باشد. به عنوان مثال می توان به موجودی کالا یا وجه نقد اشاره کرد.

دارایی های ثابت ، این نوع از دارایی ها دارای طول عمر بالا و هدف از داشتن آن استفاده و بهره برداری از آنهاست، که به مرور زمان و با استفاده مکرر مستهلک می شوند. به عنوان مثال می توان به تجهیزات و ساختمان، وسایل نقلیه اشاره کرد.

سرمایه چیست ؟

سرمایه به مجموعه دارایی هایی گفته می شود که به صورت خالص و حاصل کسر کلیه بدهی ها از آن به دست می آید و با سرمایه گذاری آن به روش های گوناگون، هم به صورت سرمایه گذاری فیزیکی و هم به صورت سرمایه گذاری مالی و غیره امکان افزایش ثروت وجود دارد.

به عنوان مثال برای سرمایه گذاری فیزیکی می توان خرید املاک و مستغلات و طلا اشاره کرد و برای مثال برای سرمایه گذاری مالی می توان به خرید سهام یک شرکت اشاره کرد، که ارزش آن به پشتوانه یک دارایی دیگر تعیین و مشخص می شود.

در تفاوت بین دارایی ها و سرمایه این نکته را می توان گفت که سرمایه بخشی از دارایی را تشکیل می دهد ، سرمایه به صورت خالص و دارایی به صورت ناخالص از لحاظ بدهی و هزینه ها می باشند .